19 – mashg‘ulot. Barg pigmentlarini qog’oz xromatografiyasi usuli bo’yicha aniqlab olish

19 – mashg‘ulot. Barg pigmentlarini qog’oz xromatografiyasi usuli bo’yicha aniqlab olish

Kerakli reaktiv va asboblar: 1. O‘simlikning yangi uzib olingan yoki quritilgan bargi, 2. 96% li spirt. 3.Atseton. 4.Benzin. 5.Petroleyn efiri. 6. Maydalangan shisha yoki qum. 7. 20x3 sm qattilikdagi xromatografiya qog‘ozi. 8. Chinni xovoncha. 9. Balandligi 20-25 sm bo‘lgan shisha silindr 10. Kapillyar naycha. 11. Mikropipetka. 12.Kamov nasosi. 13.Pichoq. 14. Qaychi. 15.CaCO₃
Pigmentlar aralashmasini tayyorlash uchun o‘simlikdan yangi uzib olingan yoki uning ilgaridan olib quritilgan bargi ishlatiladi. O‘simliklarda pigmentlar pigment-lipoproteid komplekslari ko‘rininishda bo‘ladi.
Pigmentlarni ajratib olish uchun ishlatiladigan erituvchilar kimyoviy tuzilishga qarab, qutblangan (spirt, atseton) va qutblanmagan ( efir, geksan, benzin) erituvchilariga bo‘linadi.
Xlorofil va karotinoidlar lipofill moddalar bo‘lganligi sababli ham yog‘larni erituvchi barcha organik erituvchilarda-spirtda, atsetonda, efirda, benzinda yaxshi eriydi. Pigmentlarni to‘la ajratib olishda qutblangan erituvchilar yoki qutblanmagan erituvchilarning aralashmasi ishlatiladi. Masalan, ko‘pchilik hollarda etil spirtining petroleyn efiri bilan bo‘lgan aralashmasi qo‘llaniladi. Qutblangan erituvchilar oqsilni denaturatsiyaga uchratadi, natijada pigment bilan lipoproteid komplekslari o‘rtasidagi bog‘lar uziladi. Shuning uchun ham, bu erituvchilar aralashmasi pigmentlarning to‘la ajralishini ta’minlaydi.
Sof xoldagi qutblanmagan erituvchilar esa, pigment bilan lipoproteidlar o‘rtasidagi bog‘larga ta’sir eta olmaydi. Shuning uchun ham. benzin petroleyn efiri kabi erituvchilar ishlatilganda asosan karotinoidlar eritmaga o‘tadi. Pigmentlarni ajratib olishda asosan 80-85% atseton yoki 90% li spirt qo‘llaniladi.