13-Mavzu. XVII asrning o`rtasi –xx asr boshida Mog`uliston Topshiriq Guruh 18. 69 Talaba

13-Mavzu. XVII asrning o`rtasi –XX asr boshida Mog`uliston

Topshiriq
Guruh_18.69___

Talaba___O’rtig’aliyev Avazbek _____
Mavzu bo’yicha berilgan savollarga javob bering.

1. 
   Nima uchun Mo’g’ilistonda dehqonchilik rivojlanmagan?
   
2. 
   Qachondan mamlakatning tanazzulga yuz tutish jarayoni kuchaydi?
   
3. 
   XVII asr boshiga kelib mo’g’ul qabilalari joylashgan qaysi uchta asosiy hududni ajratish mumkin?
   
4. 
   Bu davrda mo’g’illar etiqodida qaysi din mavqiyi orta boshladi?
   
5. 
   Qaysi voqea Jo’ng’or davlati tashkil topgan vaqt hisoblanadi?
   

Javoblar.

1. Suv resursining yòqligi, kòchmachilik bilan shuğullangani uchun.

2.1543 yili Dayan-xon vafotidan sòng.

3. Janubiy (CHaxar), SHimoliy (Xalxa) va Garbiy (Oyrat).

4. Lamaizm dini.

5.Xaraxul taxtni egallaganda junğorlarning kòpi kòchib ketgandi qolgan qismi esa manchjurlarga qarshi birlashdilar va aynan shu sana yani 1635 - yil junğor davlatining tashkil topish sanasi qilib belgilandi
Jadvalni to’ldiring

(jadvalda berilgan nomlarga izoh bering)

№	Atama	IZOH
1	Manchjurlar	Manjurlar, manchjurlar, (oʻzlarini manzu deb atashadi) — xalq, umumiy soni 10 mln. kishi (1990-yillar oʻrtalari). Asosiy qismi XXRning shim.-sharqiy qismi Dunbey (Manjuriya)da yashaydi. Tili — Oltoy moʻgʻul-tungus tiliga mansub, 16-asrdan moʻgʻul yozuviga ega. Dindorlari — buddizm, daosizm va boshqa dinlarga eʼtiqod qiladi. Hozirda M. orasida xitoy tilida soʻzlashish keng tarqalgan, manjur tili ayrim qishloqlarda, ayniqsa, Xeylun-gjyang oʻlkasida saqlanib qolgan. M. hayotida hunarmandchilik va dehqonchilik (galla, soya, yer yongʻoq, tamaki, sabzavot) bilan shugʻullanish muhim oʻrin tutadi. Manchjur (xitoychamanchjou) etnonimi 1635 yildan joriy etilgan, ungacha M. "nyuychjeng" ("Sharq odamlari") deb atalgan.
2	Minlar	Min — oʻrta asrdagi Xitoyda imperatorlar sulolasi (1368—1644). Moʻgʻullarning Yuan sulolasi agʻdarilishi natijasida Chju Yuanʼchjan tomonidan asos solingan.
3	Xalxa	XVII asr boshlarida 3 qisimga ajralgan guruxning shimoliy qismi. Gersendze tomonidan boshqarilgan
4	Oyratlar	Oyrotlar (moʻgʻulcha — birlik, ittifoqdosh, yaqinlik, qoʻshnichilik, oʻrmonzorda yashovchilar) — gʻarbiy moʻgʻullar tarkibiga kirgan choʻros, derbet, xoʻshout va targʻaut kabi 4 ulus, yaʼni qabilalar ittifoqining umumiy nomi. O.ni "derben oyrot" ("toʻrt oyrot") deb ham atashgan. Turkiy xalqlar O.ni "qalmoq" deb atagan. O.ning umumiy soni haqida aniq maʼlumot yoʻq. O. ilk bor 1204 yilga oid manbalarda qayd etilib, Yenisey daryosining yuqori qismida yashagan. Keyinchalik (15-asr) Sharqiy Turkistonning shim. qismidagi (Jungʻoriya) yaylovlariga joylashgan.
5	Chaxar	XVII asr boshlariga kelib mòğul qabilalari uch guruxga bòlingan shu guruxlarning janubiy qismi Chaxar deb atalgan
6	Tibet	Tibet - Tibet platosida joylashgan Markaziy Osiyo mintaqasi. Bu madaniy va diniy jamoat bo'lib, uning o'ziga xos xususiyatlari Tibet tili va Tibet buddizmi. Mahalliy aholi - Tibetliklar
7	Jo’ng’or	Jungar ittifoqi XVII asrning boshlarida Xora-Xula-taiji unvoniga ega bo'lgan Taisha Tog'on va Esenning avlodi - Gumechi boshchiligidagi Xoros, Derbed va Xoydagi O'rat xalqlarini Zungar (Zyungar) nomi bilan birlashtirish orqali tashkil topgan. Keyinchalik Tsoros (Choros) va Xoyidlarni O'rat xalqining katta etnik guruhi - Derbedlar (Dyorvudlar) o'zlashtirdi.
8	Choros	Choroslar mo'g'iliston hududidagi uruğ bòlib malum vaqt davomida xaraxul boshchiligida mamlakatda yetakchilik qilib davlatni boshqarganlar
9	Qolmiqlar	Choroslarni boshqaruvni qòlga olishidan norozi bòlgan bir gurux zodagonlar jònğorni tashlab ketadilar va qolmoq qabilalariga asos soladilar
10	Tsinlar	Mòğiliston xududidagi sulolalardan biri 1690 yili tsinlar bilan jo’ng’orlar o’rtasida boshlangan urush butun XVIII asr birinchi yarmida davom etdi. 1755 yili Amursana boshchiligida ko’tarilgan qo’zg’olonni bostirish chog’ida tsinlar qo’shini tomonidan Jo’ng’or xonligining o’sha paytdagi hamma aholisi qirib tashlandi.