1. Respublika innovatsion ekanomikasi

Tema:Respublika innovatsion ekanomikasiniń turaqlasiwi hám rawajlaniwi
Joba:

1. 
   Respublika innovatsion ekanomikasi
   
2. 
   Respublika innovatsion ekanomikasiniń turaqlasiwi hám rawajlaniwi
   
3. 
   Innovasiyalıq rawajlanıwdıń tómendegi tiykarǵı basqıshları
   

1.Respublika innovatsion ekanomikasi
Ǵalaba xabar qúrallarında ilimiy, texnikalıq hám basqarıw buwını xızmet-kerleriniń, innovasiyalıq kárxana hám shólkemler kórinetuǵındalarınıń shıǵıwların shólkemlestiriw, ilimiy - ámeliy konferensiyalar ótkeriw, sosiallıq - tematikalıq reklamalar tarqatıw, intemet saytları jaratıw, mámleket innovasiyalıq siyasatını tusiniwshi hám úgit etiwshi hújjetli hám kórkem filmler jaratıw ilajlar gápine kirgiziw múmkin.
Innovasiyalardı jaratıw, tarqatıw jáne turmısqa nátiyjeni ámelde qollanıw etiw ushın ekonomikanıń hár qıylı sektorlarında unamlı iskerlik ortalıǵın payda etiw júdá zárúrli bolıp tabıladı. Onıń ushın mámlekette biznes júrgiziw qolay bolıwı hám ekonomika taza hámde básekige shıdamlı bolıwı talap etiledi. Atap aytqanda, Ózbekstanda innovasiyalıq ózgeriwlari jedellestiriw ushın eskport - import opera-siyalarına, salıqqa tartıwǵa tiyisli nızamlarǵa hám valyuta menen islew boyınsha tártip - qaǵıydalarǵa tiyisli ózgertiwler etiw maqsetke múwapıq bolar edi.
Xalıqara sawda ushın jaqsı sharayatlar jaratılıwı tekǵana mámlekettegi biznes ortalıǵını jaqsılaw, bálki basqa mámleketlerden texnologiyalar transferi hám zamanagóy bilimler tarqalıwı ushın da oǵada zárúrli bolıp tabıladı. Mısalı, innova-siyaları eńgizsip atırǵan yamasa etken mámleketlikke tiyisli hám xúsusiy kárxanaları ónim import etiwden túsken valyuta tusimleriniń barlıǵın májburiy tárizde mámle-ketlikke satıwdan azat etiw Ózbekstan ekonomikasınıń joqarı texnologiyalı sector-ların rawajlandırıwǵa múmkinshilik berer edi. Odan tısqarı, eksport hám import operasiyaların ámelge asırıw prosessin ápiwayılastiriw, onıń múddetlerin kemeytiw hám bajıxana prosesslerin ańsatlastırıw sırtqı sawda ushın shárt - sharayatların jaqsılawǵa xızmet etken bolar edi.
Keyingi jıllarda usınıs etilgen salıq abzallıqları tiykarınan kishi bizneshám isbilermenlikti rawajlandırıwdıń ushın jóneltirilgen, biraq kishi kárxanalar innovasiyalıq jańalıqlardı jaratıw, tarqatıw jáne ámeliyatǵa nátiyjeniámelde qollanıw etiw ushın jetkilikli bolǵan resurslarǵa iye emes. Sol sebepli dasalıqqa tartıw siste-masın innovasiyalıq kóz - qarastan optimallastırıw hám innovasiyalar menen shuǵıl-lanatuǵın kárxana hám shólkemler ushın hárqıylı kórinislerdegi salıq abzallıqları beriw sistemasın islep shıǵıw dáwir talabı esaplanadı. Innovasiyalıq artıqmashı-lıqlardan taǵı biri - mámleket ushın ekonomikanıń eń áhmiyetli jónelislerde innova-siyalar eńgizsip atırǵan kárxana hám shólkemlerge bankler tárepinen prosentsiz, biraq keleshekte alınatuǵın paydaǵa seriklik etiw (PLS) ni názerde tútatuǵın arnawlı kre-ditler beriw mexanizmin islep shıǵıw bolıwı da múmkin.
Házirgi waqıtta Respublikada innovasiyalıq siyasattı milliy dárejede kompleks-tiriwde múwapıqlastırılatuǵın bir arnawlı mámleketlik organı joq. Biraq innovasiyalıq ózgeriwleri ámelge asırıp atırǵan kópshilik mámleketlerde bunday organlar ámeldegi.
Mámleketimizdegi innovasiyalıq prosess hám ilimiy - izertlewler menen baylanıslı iskerlikti Respublika Prezidentiniń 2006 - jıl 7-avgusttaǵı № YP - 436 sanlı “Pán hám texnologiya rawajlanıwını basqarıw hám múwapıqlastırıw” hámde 2008 - jıl 15 - iyuldaǵı № PP-916 sanlı “Innovasiyalıq proektler hám texnologiyalardı óndiriske nátiyjeni ámelde qollanıw etiwdi jaqsılaytuǵın qosıshsha sharalar” dep atalǵan Qararları tiykarında basqarıladı.
Innovasiyalıq iskerlik baǵdarındaǵı jańa nızamlar innovativ iskerlik penen shuǵıl-lanatuǵın subektlerdiń óz - ara baylanısın huqıqıy tárepten basqara alıwı, intellektual múlk obektleriniń Конец формы
Начало формы
tusindiriw zárúr boladı. Ǵalaba xabar qúrallarında ilimiy, texnika-lıq hám basqarıw buwını xızmetkerleriniń, innovasiyalıq kárxana hám shólkemler kórinetuǵındalarınıń shıǵıwların shólkemlestiriw, ilimiy - ámeliy konferensiyalar ótkeriw, sosiallıq - tematikalıq reklamalar tarqatıw, intemet saytları jaratıw, mám-leket innovasiyalıq siyasatın túsindirmekshi hám úgit etiwshi hújjetli hám kórkem filmler jaratıw kabileri sol ilajlar gápine kirgiziw múmkin.
Innovasiyalardı jaratıw, tarqatıw jáne túrmısqa nátiyjeni ámelde qollanıw etiw ushın ekonomikanıń hár qıylı sektorlarında unamlı iskerlik ortalıǵın payda etiw júdá zárúrli bolıp tabıladı. Onıń ushın mámlekette biznes júrgiziw qolay bolıwı hám eko-nomika taza hámde básekige shıdamlı bolıwı talap etiledi. Atap aytqanda, Ózbekstan-da innovasiyalıq ózgeriwleri jedellestiriw ushın eksport - import operasiyalarına, salıqqa tartıwǵa tiyisli nızamlarǵa hám valyuta menen islew boyınsha tártip - qaǵıy-dalarǵa tiyisli ózgertiwler etiw maqsetke muwapıq bolar edi.
Xalıqara sawda ushın jaqsı sharayatlar jaratılıwı tekǵana mámlekettegi biznes ortalıǵını jaqsılaw, bálki basqa mámleketlerden texnologiyalar transferi hám zama-nagóy bilimler tarqalıwı ushın da oǵada zárúrli bolıp tabıladı. Mısalı, innovasiyalardı eńgizisip atırǵan yamasa etken mámleketlikke tiyisli hám xúsusiy kárxanaları ónim eksport etiwden túsken valyuta tusimleriniń barlıǵın májburiy tárizde mámleketlikke satıwdan azat etiw Ózbekstan ekonomikasınıń joqarı texnologiyalı sektorların rawaj-landırıwǵa múmkinshilik berer edi. Odan tısqarı, eksport hám import operasiyaların ámelge asırıw prosesin ápiwayılastırıw, onıń múddetlerin kemeytiw hám bajıxana prosess-lerin ańsatlastırıw sırtqı sawda ushın shárt - sharayatların jaqsılawǵa xızmet etken bolar edi.
Keyingi jıllarda usınıs etilgen salıq abzallıqları tiykarınan kishi biznes hám isbilermenlikti rawajlandırıwdıń ushın jóneltirilgen, biraq kishi kárxanalar innova-siyalıq jańalıqların jaratıw, tarqatıw jáne ámeliyatqa nátiyjeni ámelde qollanıw etiw ushın jetkilikli bolǵan resurslarǵa iye emes. Sol sebepli de salıqqa tartıw sistemasın innovasiyalıq kóz - qarastan optimallastırıw hám innovasiyalar menen shuǵıllana-tuǵın kárxana hám shólkemler ushın hárqıylı kórinislerdegi salıq abzallıqların beriw sistemasın islep shıǵıw dáwir talabı esaplanadı. Innovasiyalıq artıqmashılıqlardan taǵı biri - mámleket ushın ekonomikanıń eń áhmiyetli jónelislerde innovassiyalar eńgi-zisip atırǵan kárxana hám shólkemlerge bankler tárepinen prosentsiz, biraq keleshek-te alınatuǵın paydaǵa seriklik etiw (PSE) ni názerde tutatuǵın arnawlı kreditler beriw mexanizmin islep shıǵıw bolıwı da múmkin.
Házirgi waqıtta Respublikada innovasiyalıq siyasatti milliy dárejede kompleksti-riwde múwapılastıratuǵın bir arnawlı mámleketlik organı joq. Biraq innovasiyalıq ózgeriwleri ámelge asırıp atırǵan kópshilik mámleketlerde bunday organlar ámeldegi. Mámleketimizdegi innovasiyalıq prosess hám ilimiy - izertlewler menen baylanıslı iskerlikti Respublika Prezidentiniń 2006 - jıl 7 - avgustdaǵı № YP-436 sanlı “Pán hám texnologiya rawajlanıwını basqarıw hám múwapılastırıw” hámde 2008 - jıl 15 - iyuldaǵı № PP-916 sanlı “Innovasiyalıq proektler hám texnologiyalardı óndiriske nátiyjeni ámelde qollanıw etiwdi jaqsılaytuǵın qosımsha sharalar” dep atalǵan Qararları tiykarında basqarıladı.
Innovasiyalıq iskerlik baǵdarındaǵı jańa nızamlar innovativ iskerlik penen shu-ǵıllanatuǵın subektleriniń óz - ara baylanısın huqıqıy tárepten basqara alıwı, intel-lectual múlk obektleriniń eКонец формы
Кейинги жылларда усыныс етилген салық абзаллықлары тийкарынан киши бизнесҳәм исбилерменликти раўажландырыўдың ушын жөнелтирилген, бирақ кишикәрханалар инновциялық жаңалықлами жаратыў, тарқатыў және әмелиятға нәтийжениәмелде қолланыў етиў ушын жеткиликли болған ресурсларға ие емес. Сол себепли дасалыққа тартыў системасын инновциялық ноқаты-нәзерден оптималластырыў ҳәминноватсиялар менен шуғылланатуғын кәрхана ҳәм шөлкемлер ушын ҳәр қыйлыкөринислердеги салық абзаллықлары бериў системасын ислеп шығыў дәwир талабыесапланады. Инновциялық артықмашылықлардан тағы бири - мәмлекет ушынекономиканың ең әҳмиетли жөнелислерде инноватсиялар енгизсип атырған кәрханаҳәм шөлкемлерге банклер тәрепинен протсентсиз, бирақ келешекте алынатуғынпайдаға сериклик етиў (ПЛС) ни нәзерде тутадыған арнаўлы кредитлер бериўмеханизмын ислеп шығыў болыўы да мүмкин.
Ҳәзирги ўақытта Республикада инновциялық сиясатти миллий дәрежеде комплекстүрде мувофиалаштирадиган бир арнаўлы мәмлекетлик органы жоқ. Бирақинновциялық өзгериўлами әмелге асырып атырған көпшилик мәмлекетлерде бундайорганлар әмелдеги. Мәмлекетимиздеги инновциялық процесс ҳәм илимий-изертлеўлер менен байланыслы искерликти Республика Президентиниң 2006 жыл 7августдағы № ЙП-436 санлы “Пән ҳәм технология раўажланыўыны басқарыў ҳәммувожиқлаштириш” ҳәмде 2008 жыл 15 июлидаги № ПП-916 санлы “Инновциялықпроектлар ҳәм технологияларды өндириске нәтийжени әмелде қолланыў етиўдижақсылайтуғын қо ьшимча шаралар” деп аталған Қарарлары тийкарындабасқарилади.
Инновциялық искерлик бағдарыдағы жаңа нызамлар инноватив искерлик мененшуғылланатуғын субьектламинг өз-ара байланысин ҳуқықый тәрептен басқара алыўы, интеллецтуал мүлк обьектларининг яратилишини, финанслаштирилишини, хошаметлантирилиши, атқарылыўын, трансферини ҳәм тарқатилишининг ҳуқықый тийкарларын анық ҳәм айқын коьсатиббериўи керек. Мәлим бул бағдардағы тийкарғы мәселелерден бири, мәмлекетликбюджети есабыға жаратылған интеллецтуал искерлик нәтийжелерине иелик етиўмәселесин шешиў болып табылады. Себеби ҳәзирги ўақытта мәмлекетлик бюджетиесабыға искерлик көрсететуғын илимий-тексериў шөлкемлеринде жаратылғанинтеллектуаллық искерлик нәтийжелерине (патент, литсензия ҳәм басқаларға) мал-мүлкли сыпатында сол шөлкем көрсетиледи - бул болса ҳуқықый тәрептен қарама-қарсылықка алып келеди. Сол себепли да мәмлекетлик қәлеген ўақытта булнәтийжелерге болған өз ҳуқықыны талап етиўи мүмкин, бул болса инновциялықинвеститсялар процесң жаратыўшылары ҳәм уламинг бажамвчилари (ойлапшығарыўшылар, ратсионализаторлар, инженер-техникалық хызметкерлер,илимпазлар ҳәм басқалар) болған конкрет инсанлар ушын қыйыншылықлартуўдырады (олар о ьзлари жаратқан интеллецтуал мүлктен материаллық мафаатдордастық мүмкиншилигиден жуда болып қалыўлары мүмкин). Булами есапқа алғанҳалда интеллектуаллық мулкка болған ҳуқықлами қорғаў ҳәм бөлистириў бойыншаәмелдеги нызамлами қайта көрип шығыў ҳәм улами тижорий пайдаланыў көзқарасынан раўажландырыўдың турмыслық ҳәм самрадор инновциялық системажаратыўдың фундаментал мәселелери болып табылады.
Раўажланған мәмлекетлердеги инновциялық тараўға тийисли мәселелер көрипчиқлганда, олар ушын улыўма болған бир жағдайны бақлаў мүмкин - яғный уламингкөбисинде мәмлекетлик бюджетинен финанслаштириладиган илимий шөлкемлержәне оныверситетлар өз хызметлери нәтийжесинде жаратқан илимий-технологиялықшешимлерге өзлери иелик етедилер (яғный одан өзлери материаллық манфаьат алыўҳуқықына ие боладылар). Бул болса интеллецтуал мүлктиң әмелиятға нәтийжениәмелде қолланыўын тезлестиришга алып келган ҳәмде технологиялар трансферини тезлестирген. Соның менен бир қатарда,мәмлекетлик ықтыярындағы илимий-технологиялық исленбелерге болған ҳуқықдымәмлекетлик-ҳусусий (аралаш) ҳәм ҳусусий кәрханаларға бериў да инновативжаңалықламинг економикаға нәтийжени әмелде қолланыўын ҳәм тижорийислетилиўин тезлестириўи гүзетилген. Бундай машқалалами шешиў ушынМинистрлер Мәкемесиниң “Республика ямаса wәлаят бюджетлери маблаг ьлариесабыға жаратылған интеллецтуал мүлк об ьектларнинг есабы, ҳуқықыйинвентаризатсияси ҳәм ислетилиўи ҳаққында” ги көрсетпесин ислеп шығыў ҳәмтастыйықлаў талап етиледи.
Тағы соны да бүйдеўимиз керекки, инновциялық технологиялар базарында искерликкөрсетилгенинде бирпара түсиниксиз жағдайларға да дус келиў мүмкин. Мысалы,заманагөй Европа санаат технологиясы ма`ниси шама менен 100 миллионнан 1 млрддолларына шекем болса, оны ислетиў ҳуқықыны сатып алыў 100 млн долларәтирапында турады. Булар биз ушын түсиниксиз бир жағдай, себеби қандай дақағазлами ямаса технология жазылған дисклами миллионлап долларларға сатып алыўбизиң мәмлекетимизде оғыры ғайрытабиий оператсиа есапланады. Буны бажыханахызметкерлери да, салық ҳизмати хызметкерлери да, бухгалтерия да тушунаалмайды. Сондай екен, бизиң дүняға көз қарасымыз ҳәм економикамыз интеллецтуалмүлк көринисиндеги заманагөй технологиялами ас сиңириў етиўге еле мослашмаган,деўимиз да мүмкин. Сондай етип, ҳәзирги дәwирде 0ьзбекистон ҳәм раўажланғанмәмлекетлер економикаларында соған уқсаў парқлар ҳәмде тушунмовчиликлар барекенини атап өтиўимиз мүмкин. Нафсиламбирини айтқанда, заманагөй билимлергетийкарланған инновциялық економикада ҳеш қандай түсиниксиз жағдай ямаса қандайда алдаў мақсетинде алдам-қалдам сөз жоқ, бирақ биз буған сиясий тәрептен тайын емасмиз, себеби бул економика жоқарыда көрсетип өткенимиздек, шама менен 90%мүлк иелерилер алмасыныўын талап етеди ҳәм олар буны әп-әнейдей түсинип,економикаға инновциялық жаңалықлар киритилиўине салдамлы қарсылықкөрсетедилер. Олар өзлери онша жақсы тушунмайдиган ҳәм ылым-техникаға ҳәмдезаманагөй билимлерге тийкарланған економикада жақсы мал-мүлкли болыўларынакөзи етмайди, бирақ атамзамандан қалған завод ҳәм фабрикалары оларға кепилликберилген дәрамат берип турады. Сол себепли биздаги мүлк иелерилер раўажланғанмәмлекетлердеги тап сондай кәрханалар уламикидан 40 -50 есе натийжелилилеўекенлигин билип турған ҳалда да технологиялық инноватсияларға тыс-тимоқларименен қарсы турадылар. Бул болса барлық инновциялық өзгерислер сиясийөзгерислерсиз әмелге асыўы мүмкин емаслигини көрсетеди, себеби бул әпиўайымуғдарлық өзгерислер емес, бәлки економика ҳәмде социаллиқ өмирдеги пүткиллейжаңа сапа өзгерислерине өтиў болып табылады. Бирақ бул реформалами аз-азданетип болмайды, оның ушын киши ўақыт аралығинда үлкен инновциялық шабыўболыўы керек және бул шабыўды әмелге асырыў жүдә қыйын болады.Мәмлекетимиз келешеги ушын турмыслық за’ру’рли болған бундай инновциялықтехнологиялық өзгериўлами көпшилик тушунмайди, бирлеспешилер ҳәзише тек ғанакиши ҳәм орта бизнез киши ҳәмелдарлары, мәмлекетлик кеңселериндеги билимлиҳәмелдарлар ҳәмде маман илимий-техникалық хызметкерлер болыўы мүмкин. Солсебепл, олар жәрдеминде барҳца жумыслар басланыўы ҳәм ғалаба хабар қуралларыарқалы инновциялық өзгериўламинг (керек болса, инновастион илимий- техникалықреволютсиянинг) әҳмиетин кең халық оммасига, әсиресе мүлк иелерилерге,ҳәмелдарларға, уқыплы басқарыўшыларға ҳәм илимий-техникалық хызметкерлергеҳәр тәреплеме түсиндириў керек болады. Инновциялық економикаға өтиў мамлакатнинг пүткиллигин, милларлараро атыўлық тийкарын ҳәм 0ьзбекистонингтапй бирлигиниң сақланыўы ушын турмыслық зәрүр илаж болып табылады. Бирақжақын ҳәм узақ хориждаги раўажланған (ҳәм раўажланбаған) мәмлекетликлер буғантыс-тимоқлари менен қарсы болып, бул процессга мүмкиншилик борича ыркинишбериўге уринадилар, себеби олар ушын 0ьзбекистон күшли бәсекиши болыўы керекемес, бәлки мәмлекетимиз олар ушын керекли болған бирпара түрлердегиҳомашйларонинг турақлы және ири етказувчиси болғаны мақул. Билимлергетийкарланған инновциялық економика биз ушын ҳалқнинг дөретиўшиликпотентсиалын мәмлекет мәплери жолында ислетиўдң бир бирден-бир тарийхыймүмкиншилиги болып табылады. Буны да потентсиал бәсекичиларимиз истамайдиларҳәм бизге қарсы ҳәр қыйлы - сиясий, економикалық, идеологиялық шаралар көребаслайдылар. Шет мәмлекетликлер експертлери нәзеринде 0ьзбекистон ҳомашётаярлаўға мутаҳассислашган мәмлекет ҳәм дүнялық мийнет ыдыраўда оның оьми текғана ҳомашё таярлаў мененгине анықланады - сондай екен, олар нәзеринде бизиңмәмлекет ушын инновциялық нызамлар және бул менен байланыслы болған илажларислеп шығыў ҳәмде инновциялық раўажланыў жолы мақсетке муўапық емес. Бизиңҳалқимизга салыстырғанда бундай төмен нәзер менен менсимасдан қараўдан қатиян қутулиш ҳәм инновциялық раўажланыўдың магистрал жолына түсип алыў ушын тапсол олар истамайдиган нызамлами қабыллаў, илажлар көриў ҳәм улами турмысқатурақлықадамлик менен енгизиў керек. Тағы соны да бөлек атап өтиў керек, биздераўажланған мәмлекетлерден айрықша болып есапланыў, “информатсия”економикалық айланба предмети да, мүлкшилик предмети да емес. Бизде қағаз мүлк,бирақ ол жағдайда жазылған мағлыўматлар мүлк емес. Мысалы, қандайда бир бир муаллиф қандайдор илимий, әмелий ямаса техника пәнине тийисли китап ямасақөлланба (ёҳуд мақала, сабақлық, стилистик қлланма, електрон сабақлық,монография, интеметга жайластырылған електрон қолланба, комп ютер ушын жаңапайдалы программа ҳәм басқалар) ёзса, оны жарыялаў ушын миллионлап пулсарпланады, бирақ автор ушын қалам хаққи жүдә кем дәрежеде болады ямасаулуўма болмайды. Бул жағдай болса автордың кейинги илимий жумыслар етиўинеҳәм китаплар жайыўыға руўхый ҳәм материаллық тәрептен ҳеш қандай мүмкиншиликқалдырмайди - енди ол бундай ишлами хоьжакоьрсингагина жүзеки ҳәм сайыз түрдеете баслайды. Раўажланған мәмлекетлерде болса қағаз да, ол жағдайда жазылғанмағлыўматлар да мүлк есапланады ҳәм ол қандай да материаллық ямаса руўхыйкөринисте тәғдирленеди. Инноватсия саласында әмелге асырылатуғын барлықилажлар да ҳәр қыйлы ҳил ҳәм көринистеги мағлыўматлар (информатсия) менентамамланады. Бирақ бул мағлыўматлар, жоқарыда айтқанимиздек, мүлк емес, солсебепли улами нызамды бузмасдан турып қәлеген инсанға сатыў мүмкин. Сырт елфондлари ҳәм бундай жумысларға мутаҳассислашган шөлкемлер булмағлыўматлами жүдә арзан нырқларда сатып алып, олар тийкарында өзмәмлекетлеринде патентлер ҳәм технологияларға ҳуқықлар аладылар. Енди усыпатент ҳәм технологиялар инновциялық економика ислеп атирған мәмлекетламикиболады-қалады. Мысал: сиз интеметга кирип, өз идеяларынгизни қандайда бир бирсырт ел фондига 10 доллардан сатыўыңыз мүмкин. Олар сондай идеяламинг 1000 тасидан биреўин таңлап, оған патент алып және оны сатып, бир неше миллион долларпайда алыўлары мүмкин. Өкиниў менен айтамиз сиз буны билмайсиз да,мәмлекетиңиз болса енди сиздң идеянгизни патент ямаса технология көринисиндеолардан сатып алыўына туўры келеди. Ҳәзирги дәwирде 0ьзбекистонда илимий-техникалық идеялар Начало формы
konomikaliq aylanba predmeti emes, sol sebepli de hesh kim bunday ideyalar menen qızıqpaydı hám olardan payda-lanıwdı oylamaydı da.
Ózbekstan jáhán ekonomikalıq daǵdarısın óz ekonomikasın tupten sistemalı ózgertiw hám innovasiyalıq ekonomika jaratıw ushın bir ájayıp múmkinshilik sıpatında isletiwi zárúr. Bul krizis sebepli hár qıylı rawajlanǵan mámleketlerdegi qıyın jaǵdayǵa túsip qalǵan joqarı texnologiya jaratatuǵın firmalar hám kompaniyaları Ózbekstanǵa keliwine (yamasa bizde filiallar uyımlastırıwına) sharayatlar jaratıw hám olardıń islep shıǵarıw qúwatların mámleketimizde jaylastırıw úlken ilimiy, ekonomikalıq hám rúwxıy payda keltirip, mámleketimiz ilimiy - ámeliy potensialınıń rawajlanıwına alıp kelgen bolar edi. Ekonomikanı milliy qádiriyatlarǵa jóneltiriliw ilájları mámleke-timizdegi siyasiy hám úlken mal - múlkli sıpatındaǵı elitaları da buǵan iykemlesiwge yamasa olardıń tupten jańalanıwına alıp keledi. Innovasiyalıq ekonomika ilájların ámelge asırıw sebepli biz Óbekstan puqaralarina dóretiwshilik aktivligin hám original ilimiy - texnikalıq ideyalarını qatań qadaǵalaw astına alıwımız múmkin. Házirgi waqıtta bolsa mámleketimizdiń kopshilik dóretiwshilik, bilimli, túsingish hám oqımıslı puqaraları hár qıylı mamaleketlerde isleydiler, biraq bunnan Ózbekstan hesh qanday innovasiyalıq - texnologiyalıq payda kormeydi.
Bilimlerge tiykarlanǵan innovasiyalıq ekonomika jolına ótiw shara - ilajlarında ǵalaba xabar qurallarınıń roli da júdá zárúrli. Házirgi waqıtta radio, televidenie, jurnal hám kollanbalar, interet baspaları óz ser salıwın kóbirek oyın - kúlki, jeńil turmıs tárizi, sport, hár qıylı túrdegi muzıka hám sırt el kino korsetiwine uqsas jónelislerge qaratqan. Mámleketdegi eń tiykarǵı xurmetke iye Конец формы
Начало формы
insonları mádeniyat hám kórkem óner ǵayratkerleri sıpatında halıq kópshiligi sanasına sińiriw tendensiyası kóp jıllar-dan berli dawam etip kiyatırǵanı ushın, kópshilik jaslar arasında ilimde hám zamana-góy anıq bilimler alıwǵa bolǵan úmtılıw kem - kemnen kóbeyip barmaqta. Bul bolsa Respublikanıń innovasiyalıq joldan rawajlanıwına ayrıqsha saldamlı tosqınlıq bolıp esaplanadı. Sonday eken, Respublikada bilimlerge tiykarlanǵan ekonomikanı jolǵa qoyıw hámde onı jedellestiriw ushın barlıq ǵalaba xabar qurallarında hám jámiyette ilim xızmetkerleri, oylap shıǵarıwshılar, professor - oqıtıwshılardıń ilimiy júmısları nátiyjelerin kópshilikke arnalǵan hám túsinikli halda kórsetiw etiw hám ilimiy izertlewleriniń nátiyjelerin úzliksiz usılda járiyalaw jáne bul tarawda islep atırǵanlar-dıń jámiyettegi materiallıq hám rúwxıy orının hámde itibarın keskin asırıw zárúr.
Tómende Prognozlastırıw hám makroekonomikalıq iimiy - izertlewler institutlar hámde Birlesken Milletler shólkemi rawajlanıw programması tárepinen usınıs etilgen innovasiyalıq ilimiy - ámeliy baǵdardaǵı tiykarǵı usınıslardıń qısqasha xarakteris-tikası hám mánisi keltiriledi. Bul hújjette prentasiyalanıwına, zamanagóy milliy innovasiyalıq sistema shólkemlestirilgen, huqıqıy, sistemalı hám funksional struk-turalıq bólimler jıyındısı bolıp, olar birge mámlekettegi innovasiyalıq iskerliktiń rawajlanıwını támiyinlep beredi. Ózbekstan milliy innovasiyalıq sistemasında innovasiyalıq iskerlikti ámelge asırıw ushın kerekli bolǵan barlıq tiykarǵı element-lerge iye (tómende belgilengenler etilgen nomerler hám kórsetkishler joqarıda atı korsetilgen hújjetten alınǵan). Házirgi waqıtta Respublakada ilimiy - izertlewler menen bolǵan 400 den artıq shólkemler bolıp, olar gápine ilimiy tekseriw institutları, joqarı Конец формы
Начало формы
tálim mákemeleri, tájiriybe konstruktorlıq shólkemleri, ilimiy óndiris kárxa-naları hám kishi innovasiyalıq oraylar kiredi.