1-Mustaqil ish Buxgalteriya hisobining predmeti va obyektlari Reja

1-Mustaqil ish

Buxgalteriya hisobining predmeti va obyektlari

Reja:

1. 
   Buxgalteriya hisobi fani predmetini umumiy tavsifi.
   
2. 
   Buxgalteriya hisobining subyektlari va obyektlari.
   
3. 
   Buxgalteriya hisobining usullari(metodlari).
   

Buxgalteriya hisobi predmeti kengaytirilgan takror ishlab chiqarish sharoitida korxonaning pul ifodasida aks ettiriladigan xojalik mablaglari va shu mablaglar manbalarining xarakati va holati, ularning xojalik faoliyati va moliyaviy natijalaridir.

Buxgalteriya hisobi mulk shaklidan qatiy nazar barcha xojalik subyektlarida yuritiladi va faoliyat yuritishdagi holatlarni kuzatib boradi hamda nazorat qiladi.

Buxgalteriya hisobining subyektlari va obyektlari.

«Buxgalteriya hisobi togrisida»gi Ozbekiston Respublikasi Qonunining 6-moddasiga muvofiq buxgalteriya hisobi subyektlariga quyidagilar kiradi.

Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, Ozbekiston Respublikasida royxatga olingan yuridik shaxslar, ularning Ozbekiston Respublikasi hududida hamda undan tashqarida joylashgan shoba korxonalari, vakolatxonalari, filiallari va boshqa tarkibiy bolinmalari buxgalteriya hisobi subyektlaridir.

Yuridik shaxs tashkil etmasdan tadbirkorlik faoliyati bilan shugullanuvchi shaxslar, fuqarolarning ozini ozi boshqarish organlari, shuningdek chet el yuridik shaxslarining Ozbekiston Respublikasi hududidagi vakolatxonalari, filiallari va boshqa tarkibiy bolinmalari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hisob yuritadi hamda hisobot taqdim etadi.

Mazkur qonunning 7-moddasiga muvofiq buxgalteriya hisobi obyektlari quyidagilardan iborat.

Aktivlar, majburiyatlar, xususiy kapital, zaxiralar, daromadlar, xarajatlar, foyda, zararlar va ularning harakati bilan bogliq xojalik operatsiyalari buxgalteriya hisobining obyektlaridir.

Buxgalteriya hisobi obyektlari sintetik va analitik hisoblarda yuritiladi.

Buxgalteriya hisobining metodini umumiy tavsifi.

Buxgalteriya hisobi metodini tashkil etuvchi asosiy usullar (elementlar) quyidagilardan iborat: hujjatlashtirish va inventarizatsiya; baholash va kalkulyatsiya(mahsulotlar, bajarilgan ish va xizmatlar tannarxini aniqlash); schetlar tizimi va ikki yoqlama yozuv; balans va hisobot

Hujjatlashtirish buxgalteriya hisobi malumotlarining aniqligi va ishonchliligini taminlay turib, mulklarning saqlanishini qatiy nazorat qilish, tejamkorlikka rioya qilish va xojalik faoliyati jarayonida mablaglardan maqsadli foydalanishning muhim shartidir.

Inventarizatsiya bu sanash, tortish, olchash va boshqa yollar bilan korxona mol-mulknini royxat qilish, olingan malumotlari bilan solishtirish, topilgan kamomad, ortiqcha chiqish, nobudgarchilik va hokazolar tarzidagi farqlarni hujjatlar asosida rasmiylashtirish, bu farqlarning sabablarini va aybdorlarini aniqlashdan iborat.

Baholash bu hujjatlarda korsatilgan xojalik muomalalarini pulda ifodalash usulidir.

Xojalik muomalasini buxgalteriya schetlarida aks ettirish ikki yoqlama yozuv usuli yordamida amalga oshiriladi

Tayyorlangan materiallar, ishlab chiqarilgan mahsulotlar, bajarilgan ish va korsatilgan xizmatning tannarxini aniqlash buxgalteriya hisobida kalkulyatsiya deyiladi.

Balansda xojalik mablaglari togrisida malumotlar aks ettirilib, unda xojalikda qanday mablaglar mavjudligi va ular qaysi manbalar hisobidan tashkil topganligi korsatiladi.

Malum davrga bolgan xojalik faoliyatini aks ettiruvchi umumlashtirilgan xojalik jarayoni va guruhlashtiradigan va ozaro aloqadorligini taminlaydigan korsatkichlarni aks ettiruvchi shakllar yigindisi hisobot deyildi.