1. Murakkab kortejlar Kortej elementlariga for va while takrorlash operatorlari orqali murojaat

5-ma’ruza mashgʻuoti
Mavzu: Tuple (Kortej)
Reja:
1. Murakkab kortejlar
2. Kortej elementlariga for va while takrorlash operatorlari orqali murojaat

Kortej (tuple) elementlar ketma-ketligini ifodalovchi, koʻp jihatlari boʻyicha roʻyxat ga o’xshaydigan, lekin undan farqli ravishda oʻzgarmaydigan (immutable) tur hisoblanadi. Shuning uchun kortejga yangi element qo’shish, undan elementni oʻchirish yoki oʻzgartirish kiritishga ruxsat etilmaydi.

Kortejni hosil qilish uchun oddiy qavs “(, )” dan foydalanib, unda elementlar vergul bilan ajratilgan tarzda joylashtiriladi:

user = ("Akmal", 21) print(user) # ('Akmal', 21)

Bundan tashqari kortejni aniqlash uchun elementlar ketma – ketligi vergul bilan ajratilgan holda oddiy qavslarsiz ham amalga oshirsa boʻladi:

user = "Akmal", 21 print(user) # ('Akmal', 21)

Shuni alohida ta’kidlash kerakki, kortej faqat bitta elementdan tashkil topsa ham vergul ishlatiladi:

user = "Akmal", print(user) # ('Akmal',)

Roʻyxat asosida kortej hosil qilish uchun maxsus tuple funksiyasidan foydalaniladi va uning argumentiga qiymat sifatida roʻyxat beriladi:

user_list = ["Yusuf"_,_Tolib_,_Rustam'>"Yusuf", 'Tolib', 'Rustam'] user_tuple = tuple(user_list) print(user_tuple) # ('Yusuf', 'Tolib', 'Rustam')

Kortej elementlariga murojaat xuddi roʻyxat lardagi kabi indekslari orqali amalga oshiriladi. Indekslar kortej boshiga nisbatan 0 dan, kortej oxiriga nisbatan -1 dan boshlanadi:

users = ("Yusuf", 'Qodir', 'Erkin', 'Oybek') print(users[0]) # Yusuf print(users[2]) # Erkin print(users[-1]) # Oybek print(users[1:3]) # ('Qodir', 'Erkin')

Kortej oʻzgarmaydigan tur boʻlganligi sababli uning elementini oʻzgartirib boʻlmaydi. Masalan: users[0] = “Rahim” kabi kod yozilsa, Python interpretatori xatolik toʻgʻrisida xabar chiqaradi.