1 Мавзу: Ҳудудларни ландшафтли ташкил этиш

---

1-
 
Мавзу: Ҳудудларни ландшафтли ташкил этиш. 
 
1. Ландшафт архитектурасининг мақсади ва вазифалари 
Аҳолининг кўпайиши ва инсон фаолиятининг ҳар томонлама 
ривожланиши яшаш мухитнинг доимий равишда ўзгариб туриши билан ўзаро 
боғлиқдир. Ва яшаш муҳитини яхшилашнинг ландшафт архитектура 
воситалари билан яхшилашнинг асосий тажрибалари бевосита инсоннинг 
атрофигагина таоллуқли бўлмай, балки барча худудларга, шаҳарнинг 
махаллий худудидан бошлаб мамлакат ва сайера миқёсигача тааллуқлидир. 
Бундан, ландшафт архитектурасининг асосий максади атроф мухитнинг 
экологик, эстетик ва функционал сифатларини уйғунлаштириш ҳисобланади. 
Бироқ хар қандай ўзгаришлар тасодифан ва бирдан юз бермайди – бу 
эволюцион жараёндур. Жамият ривожининг мазкур босқичида ландшафт 
архитектуранинг асосий вазифаси урбанизациялашган муҳитни режалаш ва 
«яшил архитектура» дизайни ҳамда ҳудудни ободонлаштириш элементлари 
воситасида уйғунлаштиришдир. Мазкур мақсад жамиятнинг ҳаёт 
фаолиятининг моддий фазовий мухитини шакллантирувчи шаҳар қурилиши 
мақсадлари билан яқин боғлангандир. Шунинг учун ландшафт архитектура ва 
шаҳар қурилиши мақсадлари бир-бирига чирмашиб кетган ва ҳудудни 
ўзлаштиришнинг такнсономик даражаларига мувофиқ табакалаштирилади 
(бўлакларга ажратилади), улар қуйида кўриб чиқилади. 
Ландшафт архитектурасининг асосий вазифалари қуйидагилардир : 
1
– муҳофаза қилиш; 
2
– ўзгартириш ёки қайта яратиш (қайта қуриш); 
3
– янги ландшафтларни яратиш. 
Муҳофаза 
қилинувчи 
(қўриқланувчи) 
ландшафтлар
давлат 
томонидан қўриқланадиганлар руйхатига киритилган табиий ландшафтлар 
турлари хисобланади. Булар – қўриқхоналар, буюртмахоналар, табиий ва 
миллий парклар, ҳамда табиат хайкаллари
хисобланади. Узбекистонда табиий 
ландшафтлардан 20 бирликдан ортиқроги қўриқланади, улар орасида энг 
йириклари қуйидагилар: Чоткол, Хисар, Зомин, Китоб қўриқхоналари, Угам-
Чатқол миллий парки (46-чи расм) ва бошкалардир. Маданий ландшафтлар 
ҳам қўриқланади, масалан, Тошкентдаги «Ўзбекистон миллий боғ», Хоразм 
вилоятидаги қўриқхона шаҳар Хева ва бошқа объектлар.