1. Lizing tizimidan foydalanish imkoniyatlari 8

MAVZU. ISLOXATLARNI DAVOM ETISH VA CHUQURLASHTIRISH SHAROITIDA KORXONANI MODERNIZATSIYALASHDA LIZING TIZIMIDAN FOYDALANISHNI KENGAYTIRISH YÓLLARI

MAVZU. ISLOXATLARNI DAVOM ETISH VA CHUQURLASHTIRISH SHAROITIDA KORXONANI MODERNIZATSIYALASHDA LIZING TIZIMIDAN FOYDALANISHNI KENGAYTIRISH YÓLLARI

Mundarija:
Kirish............................................................................................................. 3

1.Lizing tizimidan foydalanish imkoniyatlari 8
2.O‘zbekistonda lizing xizmatlari kursatish va botttkaritttning xukukiy- me’yoriy asoslarini yaratilishi 12
4.Lizing xizmatlari turlari va boshkarish samaradorligining xususiyatlari 16
5.Rivojlangan mamlakatlarda lizing xizmatlari amaliyoti taxlil 20
Xulosa va takliflar: 22

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati................................................................... 27

KIRISh

Yangi ochilayotgan tadbirkorlik sub’ektlarini qo‘llab quvvatlash uchun O‘zbekiston Respublikasida hususiy hamda davlat lizing kompaniyalari faoliyat ko‘rsatib yuridik va jismoniy shaxslarga faoliyat turlari bo‘yicha turli ko‘rinishdagi lizing xizmatlarini berib kelmoqdalar. Jumladan, mamlakatimizda sanoat sohasini rivojlantirish maqsadida amalga oshirilayotgan islohotlar natijasida yangi tashkil etilayotgan korxonalarda talaygina imkoniyatlar mavjud. Bularga, banklar va korxonalar tomonidan kredit va lizing shaklida moliyaviy yoki moddiy ko‘rinishdagi investitsiyalarning ishlab chiqarish korxonalariga jalb etilishidir.
Hozirgi kunda tadbirkorlik sub’ektlariga qulayliklardan keng berilayotgani bu – lizinglardir. Lizing orqali yangi ochilayotgan korxonaning boshlang‘ich (start) ko‘rinishdagi moddiy yoki moliyaviy boyliklari mavjud bo‘lmasa ham, o‘z faoliyatini lizing ko‘rinishida olib kelingan texnika vositalari orqali boshlash imkoniyatlari keng tarqalmoqda.
Iqtisodiyotning tadrijiy ravishda o‘sib borishini ta’minlash, ya’ni oldingi davrlarga qaraganda ko‘proq yalpi ichki mahsulot yaratish maqsadida mamlakatlar mavjud ishlab chiqarishning moddiy resurslarini kapital ta’mirlash, ularni modernizatsiyalash, ishlab chiqarishni takomillashtirish, xodimlarning malakasini oshirish yoki malakali ish kuchini tayyorlash, taraqqiyot dasturlarini ishlab chiqish, ilmiy-tadqiqotlar olib borish kabi ishlarni amalga oshirishadi. Bularning barchasi bevosita investitsion faoliyat bilan bog‘liqdir.
Mamlakat aholisining o‘sib borayotgan ehtiyojlarini qondirish va farovon yashashi uchun iqtisodiy o‘sish bo‘lishi shart. Iqtisodiy o‘sish − bu iste’molchilar talab-ehtiyojini qondiradigan sifatli mahsulot, ish va xizmatlar hajmining ko‘payib borishi, demakdir. U mamlakat iqtisodiyotning ilgarilab rivojlanib borishini anglatadi.
Jaxon amaliyoti lizingni kapital joylashtirishni mablag bilan ta’minlashning, anikrogi, loyixalarga investitsiyalar jalb etishning yukori samara beradigan turi ekanligini kursatdi. kup yillik kuzatish shuni kursatdiki, bozor iktisodiyoti sharoitida lizing kompaniyalarining sinishi kamdan-kam uchraydigan xoldir.
1.Lizing tushunchasi va turlari
Jaxon amaliyoti lizingni kapital joylashtirishni mablag bilan ta’minlashning, anikrogi, loyixalarga investitsiyalar jalb etishning yukori samara beradigan turi ekanligini kursatdi. kup yillik kuzatish shuni kursatdiki, bozor iktisodiyoti sharoitida lizing kompaniyalarining sinishi kamdan-kam uchraydigan xoldir.
Lizing iborasi (inglizchadan «to lease» ijaraga olish yoki ijaraga berish ma’nosini bildiradi va iktisodiy lugatga kiritilgan 1877 yilda kirtilgan. Birok lizing operatsiyalari 1952 yilda San Fransisko shaxrida tashkil etilgan «Yunayted steyts lizing korporeyshn» kompaniyasida amalga oshirilgan va AKSh yangi biznesning vatani bulib xisoblanadi. Demak, lizing deganda ishlab chikarishga xizmat kursatuvchi xar xil mashina, asbobuskuna, transport vositalari, xisoblash texnikasi xamda bino va inshoatlarni uzok muddatga ijaraga berilishi tushuniladi.
Lizingning oddiy ijaradan asosiy farki shundaki, lizingda ijaraga berilgan asbob-uskunalar shartnoma muddati tugagandan sung, ularni koldik kiymati buyicha sotib olish kuzda tutiladi. Lizingning farkli xususiyatlaridan yana biri shundaki, lizing kompaniyalarida lizing operatsiyalarini amalga oshirish uchun uz mablaglari yetishmaydi. Shu sababli kupchilik lizing operatsiyalarida jalb kilingan mablaglar keng kullaniladi. Bozor sharoitida xukumat bugungi kun bilan emas, balki kelgusini uylab iktisodiy siyosat olib boradi. Lizing fan-texnika tarakkiyotiga xizmat kiladi. Ertangi kunda ishlab chikarish bugungi olinmagan soliklarni tulikligicha koplaydi, demak, u iktisodiyotni rivojlantirish uchun kushimcha imkoniyat yaratib beradi.
Lizing muomalalarini amalga oshirish deganda, ishlab chikarish vositalarining (mashina, uskunalar va xokazolarni) tadbirkorlik faoliyati bilan shugullanayotgan yuridik va jismoniy shaxslarga urta yoki uzok muddatlarga ijara shartlari asosida berilishi tushuniladi. Xammamizga odat bulib kolgan oddiy ijara tushunchasidan farkli ularok, lizingga olingan ishlab chikarishtexnika va texnologiyalarni, mashina va uskunalarnipirovard natijada, ya’ni shartnoma muddati tugagandan sung, ijarachi ularni koldikkiymati buyicha sotib olishi xamda ularga egalik kilishi mumkin. Odatda, lizingmuomalalari jarayonida uch tomon ishtirok etadi, bular: