1. Foyda normasiga ta’sir ko’rsatuvchi omillar. Iqtisodiy o’sishning intensiv va ekstensiv turlari

8-variant
1.Foyda normasiga ta’sir ko’rsatuvchi omillar.
2.Iqtisodiy o’sishning intensiv va ekstensiv turlari
3.Soliq yuki va uning darajasini aniqlash
1.Korxona foydasining mutloq miqdori uning massasini tashkil qiladi. Foyda massasining ishlab chiqarish xarajatlariga nisbatining foizda ifodalanishi foyda normasi deyiladi.Foyda normasi ishlab chiqarilayotgan mahsulot hajmiga to‘g‘ri mutanosib hamda foydalanilgan avanslangan mablag‘lar qiymatiga teskari mutanosibdir. Shutufayli foyda normasi korxona ish samaradorligini integral ko‘rsatkichi hisoblanadi. Foydaning o‘sishiga, chiqarilayotgan mahsulot umumiy hajmi o‘zgarmagan holda ikki yo‘l bilan: ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish yoki narxni oshirish hisobiga erishish mumkin.
Foyda miqdorini belgilab beruvchi asosiy omillar: Ishlab chiqarish xarajatlari darajasi ;Bozor baholari darajasi; Yalpi foyda hosil bo`lishi va taqsimlanish Pul daromadlari tushumi; Ishlab chiqarish xarajatlari ;Yalpi foyda
2.Iqtisodiy o‘sishga ta'sir qiluvchi ikki omilni keltirish kerak bo‘ladi. Ular: ekstensiv va intensiv omillar hisoblanadi.
Ekstensiv omil deganda ishlab chiqarishning eski shakli saqlab qolingan holda dehqonchilikda yer maydonini kengaytirish, sanoatda yangi quvvatlarni ishga tushirish orqali erishilgan iqtisodiy o‘sish tushuniladi.
Iqtisodiy o‘sishning intensiv omiliga esa mahsulot chiqarish miqyoslarini kengaytirishga ishlab chiqarish vositalarini sifat jihatidan takomillashtirish, ya'ni ilg‘or texnologiyalarni qo‘llash, ishchilar malakasini oshirish, shuningdek, mavjud ishlab chiqarish salohiyatidan samarali foydalanish orqali erishiladi. Mazkur omil ishlab chiqarishning ichki resurslaridan unumli foydalangan holda, ortiqcha kuch, mablag‘ sarflamasdan mahsulot miqdorining o‘sishi va sifatining oshishida o‘z ifodasini topadi.
3.  Soliq yuki darajasini quyidagi omillar belgilab beradi: `
1) soliqlar, yig’imlar va byudjetdan tashqari fondlarga majburiy ajratmalar soni; 
2) ularning stavkalar darajasi; 
3) har bir soliq bazasining o’ziga xos shakllanish xususiyati (soliq ob’ektiga kiruvchi elementlar miqdori); 
4.soliq imtiyozlaridan foydalanish darajasi (imkoniyati)
Soliq yuki (yoki soliq yuki) juda keng tushunchadir va ikki jihatda ko'rib chiqiladi:
Mutlaq qiymat sifatida: to'lanishi kerak bo'lgan soliq to'lovlarining aniq miqdori. Bunday ko'rsatkich to'g'ridan-to'g'ri soliq to'lovchilarni qiziqtirishi mumkin.
Nisbiy qiymat sifatida: ma'lum bazada to'lanadigan soliqlarning ulushi (foiz). Ushbu ko'rsatkichni yanada kengroq qo'llash mumkin: barcha turdagi hisob-kitoblar, tahlillar va prognozlar uchun.
Soliq yukining ko'rsatkichi, foiz sifatida hisoblab chiqilgan, davrda shakllangan real ko'rsatkichlarni tahlil qilish uchun ham, turli darajadagi prognozlar uchun ham: aniq soliq to'lovchidan umuman mamlakatga qadar bo'lgan mezonlardan biri bo'lib xizmat qiladi.Soliqlar ulushi nafaqat ularning umumiy miqdoriga, balki alohida soliqlarga nisbatan ham aniqlanishi mumkin va ular bitta soliq (yoki hisobot) davri uchun ham, bir necha davrlar uchun ham hisoblanishi mumkin. Bir necha davr uchun hisob-kitob qilingan taqdirda, hisoblashda ishtirok etgan ma'lumotlar umumlashtiriladi.Agar to'lanadigan soliqlar bo'lmasa, unda soliqlarning umumiy miqdori (yig'indisi) nolga teng bo'ladi. Shaxsiy soliqlar bo'yicha yukni hisoblashda ham xuddi shunday.