Зовурлаштирилган территориянининг сув – туз баланси

 
Filtr 
Bir xil jinsli qumlar 
Har xil jinsli qumlar 
Тeshikli 
 
Тirqishli
ЎР
d
t
)
3
2
(
ЎР
d
t
)
5
,
1
25
,
1
(
50
)
4
3
(
d
t
50
)
2
5
,
1
(
d
t
Filtrning diametri zovur quvurining diametriga bogliq bo’lib, uning kattaligi
o’rnatiladigan nasosning gabaritiga qarab belgilanadi. 
Shag
,
al filtr uzunligi S.K.Abramov formulasi bilan aniqlanadi:
ф
ф
dv
Q
l
7643
(6.2) 
Bu yerda: l
f
– filtr uzunligi;
Q – quduq debiti; 
d – filtrning tashqi diametri; 
v
f 
- filtr to’kma sathida yo’l qo’yiladigan filtratsiyaning kirish tezligi, 
m/sutka. 
3
65
k
v
ф
Suv o’tkazuvchi o’rtacha, mayda zarrachali qumlar va sox gruntlarda shag
,
al filtr
ancha ishonchli hisoblanadi (55 - rasm). Burg
,
quduqqa to’kiladigan filtr qatlam yirikligi
gorizontal zovurlarnikidek qilib tanlanadi. 
Konstruksiyasi va qurilish usuliga qarab shag
,
al filtrlar to’kma va cho’ntakli
(korzinkali) bo’ladi. Тo’kma filtrda filtr karkasi bilan o’rnatma quvur o’rtasidagi
bo’shliqqa shag
,
al to’ldiriladi. Cho’ntakli (korzinkali) shag
,
al filtrlarda (56 - rasm) shag
,
al
karkas sirtida hosil qilinadigan maxsus cho’ntaklarga yoki korzinalarga to’kiladi.
Cho’ntaklar yer yuzida shag
,
alga to’ldirilib, so’ngra burg
,
quduq ichiga tayyor holda
tushiriladi. Тo’kma filtrdagi shag
,
al qatlamlarining qalinligi 5 sm, cho’ntakli filtrlarda esa
- 3 sm bo’ladi. 
Gravitatsion filtrlarda
karkasdagi teng teshiklar suv to’plovchi yirik qum yoki
shag
,
al bilan to’ldiriladi. 
Filtrlar tipi burg
,
quduqning vazifasiga, yer osti suvlarining joylashish sharoitiga,
suv o’tkazuvchi jinslar tarkibiga hamda suvning ximiyaviy tarkibiga qarab tanlanadi.

---

Muvaqqat quduqlarda tirqishli va setkali filtrlardan, mayda zarrali va sozsimon
qumli joylarda – shag
,
al – filtrlardan foydalaniladi. Zovur va suvm ta’minoti uchun
quriladigan doimiy ishlovchi quduqlarda shag
,
alli va tirqishli filtrlar quriladi, chunki ular
ancha uzoq ishlaydi hamda teshiklari bekilib qolmaydi va korroziyalanmaydi. Shag
,
al
aralash, yirik zarrali va har xil zarrali qumlarda tirqishli va setkali filtrlardan
foydalaniladi. Agressiv muhitlarda korroziyaga chidamli materiallardan – plastmassa,
yog
,
och, zanglamaydigan po’lat, chinni va shishadan yasalgan karkaslar ishlatish tavsiya
etiladi. Po’lat va asbotsement quvurlar sirtiga maxsus laklar (Kuzbass laki, bakelit lak) 
surkab qo’yiladi yoki boshqa xil himoya qoplamalari surtiladi.