Зовурлаштирилган территориянининг сув – туз баланси

 
Тuproqni suv yuvib va yalab ketishining oldini olish 
Yon bag
,
irdan oqib tushadigan suv miqdorini va tezligini kamaytirish, tuproqning
suv singdirish qobiliyatini oshirish, tuproq sathining yuvilishga qarshiligini kuchaytirish – 
tuproqni suv yuvib va yalab ketishining oldini oluvchi asosiy tadbirlar hisoblanadi.O’t
ekish, struktura hosil qiluvchi moddalar (polimer Q – 4 va boshqalar) yordamida
tuproqning mustahqam uvoqli strukturasini vujudga keltirish va saqlab turish katta
ahamiyatga ega.
Yon bagirlarga ihota daraxtlari o’tkaziladi, yon bag
,
irlar ko’ndalangiga qarab
ishlanadi, qor va suvni to’sish ishlari tashkil qilinadi.Тik yon bag
,
irlarda terassalar hosil
qilinadi. Ihota daraxtzorlari shamol tezligini pasaytiradi, qorni butun yon bag
,
ir
maydonida bir tekisda to’sib va erigan suvlar oqimini rostlab turadi. Yotiqroq yon
bag
,
irlarda ihota daraxtzorlari eng xavfli shamollar yo’nalishiga perpendikulyar holatda,
kuchli darajada o’yilib ketadigan tik yon bag
,
irlarda esa – gorizontal qiyalik bo’ylab
joylashtiriladi. Тik (qiyaligi 0,05 dan ortiq) yon bag
,
irlarda ihota zonalari oralig
,
idagi
masofa (β) A.S.Kozmenko formulasi bilan aniqlanadi:
I
H







1
1
, (11.1) 
Bu yerda: H – daraxtlar balandligi; 
α – yotiq yon bag
,
ir polosadagi shamol va qor ta’siri koeffitsiyenti 
(α=15ч25); 
I – yon bag
,
irning qiyaligi. 

---

Bo’ylama daraxtzor polosasiga perpendikulyar yo’nalishda 1000 – 1500 m oraliqda
ko’ndalang polosalar joylashtiriladi. O’rmon polosalar tutashgani joylarda qishloq
xo’jalik mashinalari o’tishi uchun 25 – 30 m kenglikda bo’sh oraliq (yo’l) qoldiriladi.
O’rmon polosalari tarkibi to’rt – sakkiz xil daraxt jinslari (eman, terak, shumtol, tilog
,
och, 
qarag
,
ay, oq akatsiya, qayrag
,
och, zarang jo’qa, jiyda, o’rmon yong
,
og
,
i, shilvi, yong
,
oq
mevalilar, mevali daraxtlar, rezavor mevalar va boshqalar) aralashmasidan iborat bo’ladi. 
Daraxt qatorlari oralig
,
i 1,5 – 2,3 m, qatordagi daraxtlar oralig
,
i esa – 0,7 – 1 m bo’ladi. 
O’simlik qatlamining tabiiy ravishda tiklanishiga yordam beradigan tadbirlar: 
yaylovlarni tartibga solish va pichanzorlarni yaxshilash, lalmi yerlarda hamda ko’p yillik
o’tlar (oziqbop, dorivor, bo’yoq, kauchuk, efirmoy beradigan o’simliklar va boshqa
o’simliklar) ekib o’stirish ishlari ham profilaktika tadbirlari jumlasiga qiradi.