Зовурлаштирилган территориянининг сув – туз баланси

Suv balansining tarkibiy qismlarini aniqlash metodikasi 
 
Yog’inlar miqdori A 10 h formula bilan aniqlanadi, bunda h – o’lchanadigan
yog’inlar miqdori, mm (meterologiya stansiyalarining ma’lumotlari asosida qabul
qilinadi, shuningdek balans uchastkasida shu davr ichida yoqqan barcha yog’inlar
xisobga kiradi). 
Sug’orish uchun xar bir
ga 
yerga berilgan suvning miqdori quyidagi formula
bilan aniqlanadi: 

---

б
М
В





…. (2.6) 
bu yerda: M
1
- shu davr mobaynida xar
ga
yerga beriladigan o’rtacha yoki xaqiqiy
(netto) suv normasi; M
1
ning qiymati o’zlashtirilgan yerlarga berilgan suvni xisoblab
chiqish yo’li bilan belgilanadi yoki yangi o’zlashtiriladigan yerlar loyixasidan olinadi;


- ayni yilda balans uchastkasining sug’orilish maydoni, 
ga
xisobida; 
в

- uchastkaning umumiy maydoni,
ga
xisobida. 
Balans uchastkasi (massiv) ga berilgan suvning xaqiqiy qiymati V sug’orish
kanallari orqali oqib kelgan suv miqdori V
p
bilan tashlama yoki tranzit kanallar
orqali balans uchastkasidan chiqib ketgan suv miqdori

В
, o’rtasidagi farq
)
(

В
В
В
п


sifatida aniqlanishi mumkin. 
Sho’r yuvish suvining xajmi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
в
ю
ю
М
С




….(2.7) 
bu yerda: M
yu
- sho’r yuvish normasi , 
m 
3
/ ga 
ю

- ayni yili yuvilishi lozim bo’lgan yer maydoni, 
ga
Хo’jaliq tarmoqlardagi suv isrofgarchiligi quyidagi formuladan topiladi:
)
1
)(
(
ХТ
x
С
В
D




, (2.8) 
bu yerda:
С
В

- sug’orish va sho’r yuvish normalari yig’indisi, 
m
3
/ga 
ХТ


1
- xo’jalik tarmoqlarida isrof bo’lgan suvning ulushi, xo’jalik
tarmoqlarining FIK ni xaqiqiy o’lchash yo’li bilan qabul qilinadi. 
Хo’jaliqlararo tarmoqdagi isrof bo’ladigan suv miqdori quyidagi formula bilan
aniqlanadi: 
)
1
)(
(
A
X
X
М
D
С
В
D






, (2.9) 
bu yerda: 
X
D
С
В


- sug’orish va shur yerlarni yuvish uchun berilgan xamda
xo’jalik tarmoqlarida isrof bo’lgan suv yig’indisi; 
ХА


1
- xo’jaliklararo tarmoqlarda isrof bo’lgan suvning ulushi. Хo’jaliklararo
tarmoqlarning FIK ni o’lchash yo’li bilan aniqlanadi. 
Suv balansining kirim qismlari aniqlanganidan keyin turli davrlardagi yillik suv
kirimi jamlanadi.
Suv balansining chiqim qismlari xam formulalar bilan aniqlanadi. Yog’in
suvlarining bug’lanish miqdori quyidagi formuladan topiladi:
)
4
5
,
2
(
1


t
n
Е
, (2.10) 
bu yerda: n
1
- ayni davrda yog’in yoqqan kunlar soni (meteorologiya stansiyalarining
ma’lumotlaridan olinadi); 

---

(2,5t+4) - buglanish intensivligi,