Zoopsixologiya va qiyosiy psixologiyaga kirish. Hayvonlar psixik faoliyatining umumiy tavsifi

Aql (intellektual) bosqichi hayvonlarning deyarli murakkab faoiiyati bilan tavsiflanib, u aks ettirishning murakkab turidir. "Hayvonlarning borliqni psixik aks etish usuli intellektual faoliyatga o’tishida alohida narsalargina emas, baiki ularning munosabatiarini aks ettirish ham vujudga keladi. Hayvonlar rivojlanishning bu bosqichida, narsalar orasidagi bog’ianishlarni aks ettira oladilar.

• Aql (intellektual) bosqichi hayvonlarning deyarli murakkab faoiiyati bilan tavsiflanib, u aks ettirishning murakkab turidir. "Hayvonlarning borliqni psixik aks etish usuli intellektual faoliyatga o’tishida alohida narsalargina emas, baiki ularning munosabatiarini aks ettirish ham vujudga keladi. Hayvonlar rivojlanishning bu bosqichida, narsalar orasidagi bog’ianishlarni aks ettira oladilar.
• Nemis zoopsixologi V.Kyolpeming tadqiqotlarida maymunlarga yetib bo’lmaydigan joyga xo’rak qo’yiladi. Xo’rakdan yaqinroq, lekin bevosita yetib bo’lmaydigan joyga uzun tayoq qo’yiladi. Bu tayoqqa yetishish uchun qafasda qisqa tayoqcha bilan xo’rakni olib bo’lmaydi, Maymun esa birinchi bosqichda qisqa tayoq bilan uzun tayoqni oladi. Ikkinchi bosqichda esa uzun tayoq orqali xo’rakni olishga muvaffaq bo’ladi.

A.N.Leontevning fikricha, muvaffaqiyatsiz harakatlardan so’ng to’satdan javobni topishi aqliy xatti-harakaflaming yana xususiyatidir. Bu hodisa V.Kyoler tomonidan "insayt"-ravshanlashish deb atalgan.

• A.N.Leontevning fikricha, muvaffaqiyatsiz harakatlardan so’ng to’satdan javobni topishi aqliy xatti-harakaflaming yana xususiyatidir. Bu hodisa V.Kyoler tomonidan "insayt"-ravshanlashish deb atalgan.
• Aqliy xatti-harakat boshqa ikki xususiyati mavjud boiib, bu topilgan muammoning yechimini tez eslab qolish va shu bilan shakllangan operasiyalarni bir faoliyatdan ikkinchi faoliyatga o’tkaza olishdir.

Hayvonot olamining yuksak bosqichidagi vakillari (quruqlikda yashovchilardan, xususan, odamsimon maymunlar, dengiz hayvonlaridan delfinlar) instinkt, ko’nikmalarni egallashdan tashqari yana murakkab harakatlami bajara oiadi, hayvonlaming bunday xatti-harakatlarini inteliektual harakatlar desa bo’ladi. Intellektual xatti-harakatiar hayvonning ancha yuksak shakldagi psixik faoliyati bilan bog’liq bo’Iib, u tug’ma instinktlar va hayotda hosil qilingan ko’nikmaiar hayvonning yashash sharoiti talablariga javob bera olmagan taqdirda yuzaga keladi.

• Hayvonot olamining yuksak bosqichidagi vakillari (quruqlikda yashovchilardan, xususan, odamsimon maymunlar, dengiz hayvonlaridan delfinlar) instinkt, ko’nikmalarni egallashdan tashqari yana murakkab harakatlami bajara oiadi, hayvonlaming bunday xatti-harakatlarini inteliektual harakatlar desa bo’ladi. Intellektual xatti-harakatiar hayvonning ancha yuksak shakldagi psixik faoliyati bilan bog’liq bo’Iib, u tug’ma instinktlar va hayotda hosil qilingan ko’nikmaiar hayvonning yashash sharoiti talablariga javob bera olmagan taqdirda yuzaga keladi.