Zoologiya uzb 2017. indd

Qushlarning uchib ketish yo‘lini aniqlash.
 Qishlov joyiga uchib 
ketayotgan qushlarning yo‘l topishida quyoshga qarab mo‘ljal olish 
qisman ahamiyatga ega. Chunki ko‘pchilik qushlar kunduzi oziqla-
nib, kechasi uchadi. Tajribalarda ularning yulduz larga qarab yo‘l to-
90-rasm. Oq 
laylakning uchib 
ketish yo‘li
 (qi-
zil rangdagi chiziq); 
qishlov joylar (sariq 
rangda); in qurib 
bola ochadigan joylari 
(yashil rangda)

---

155
45-§. Qushlarning mavsumiy hodisalarga moslanishi
pishi aniqlangan. Ayrim qushlar yer magnit maydo 
nining o‘zgarishini 
qabul qilishi ham mumkin.
Qushlarni halqalash.
 Qishlov joyi, uchib ketish yo‘li, tarqa 
lishi 
va umr ko‘rishini aniqlash maqsadida qushlar halqalanadi. Buning 
uchun qushning oyog‘iga halqalash markazining manzili yozilgan 
yengil halqa kiydirilib uchirib yuboriladi. Halqalangan qushni tutib 
olgan kishi halqani yechib olib, uni xat orqali ko‘rsatilgan manzilga 
yuborishi kerak. Halqalash orqali O‘rta Osi 
yo laylaklarining Shimoliy 
Hindistonda, Yevropa laylaklari ning Janubi-Sharqiy tropik Afrikada; 
bulbullarning tropik Afrikada, qaldirg‘ochlarning Afrika va Hindis-
tonda qishlashi aniqlangan.
1. Qaysi qushlar o‘troq deyiladi?
2. Qaysi qushlar ko‘chib yuruvchi deyiladi?
3. Qaysi qushlar uchib ketuvchi bo‘ladi?
4. Nima sababdan qushlar uchib ketadi?
5. Qushlar uchib ketish yo‘lini qanday aniqlashadi?
6. Qushlar nima maqsadda halqalanadi?
1. Bizning laylaklarimiz:
a) Tropik Afrikada qishlaydi;
b) Hindistonda qishlaydi;
d) Janubi-G‘arbiy Afrikada qishlaydi.
2. Qushlarni halqalashning asosiy maqsadi:
a) ko‘payish davrini aniqlash;
b) ko‘payish joyini aniqlash;
d) uchib o‘tish va qishlov joyini aniqlash.
Qushlar guruhini va ular uchun xos xususiyatlarni juftlab yozing.
a) o‘troq;   
 
1) bizda kuzda va bahorda uchraydi;
b) ko‘chib yuruvchi;  
2) ayrim turlari oziq g‘amlaydi;
d) uchib ketuvchi;   
3) bahorda uchib kelib, uya quradi;
e) uchib o‘tuvchi.   
4) o‘z joyini sekin-asta o‘zgartiradi.