Reja; qushlarning tuzulishi

Reja; qushlarning tuzulishi

Denov Tadbirkorlikvapedagogika instituti tadbirkorlik va boshqaruv fakulteti 12,,B’’-2020-guruh talabasi Komoliddinov Jaloliddinning zoologiya fandan kurs ishi uchun tayyorlagan slayti

REJA;

1.QUSHLARNING TUZULISHI

2.QUSHLARNING AHAMIYATI

3.QUSHLAR SETEMATIKASI

• 
  Laylaksimonlar (Ciconiiformes) turkumiga laylaklar, ibislar va qo'tonlar kiradi. Laylaksimonlaming bo'yinlari, tumshuqlari va oyoqlari uzun bo 'lib, suv bo 'ylarida va botqoqliklarda yashaydi. Yer yuzida qutbdan tashqari hamma joyda tarqalgan. Ba'zilari koloniya bo'Ub daraxtlardamuya qursa, qo'tonlar yakka uya quradi. O'zbekistonda oq laylak va qora laylaklar tarqalgan va ular 0'zbekiston"Q izil kitobi"ga kiritilgan. Laylaklaming tovush boylamlari muskuli bo'lmaydi, tumshuqlarini b ir— biriga urib, taqqilagan tovush chiqaradi. Qora laylak sayramaydi.
  

Turnasimonlar turkumi

O`lchami, tashqi qiyofasi va ekologik xususiyatlari har xil bo`lgan turnasimonlar 190 ga yaqin turni o`z ichiga oladi va bizda asosan turnalar, suvmoshaklar va tuvaloklar oilalarining turlari tarqalgan.Turnalarning oyog’i va bo’yni uzun bo`ladi. Botqoqlik va quriq joylarda uya quradi. Bizda oq turna va bo`z turnalar yashaydi.Suvmoshaklarga suv bo’yidagi changalzorlarda, botqoqliklarda va o`tloqlarda yashaydigan qashqaldoq, tar-tar, Gozganjirlar kiradi.odatda cho’l, saxrolarda yashaydigan qush bo`lib, bo’yinlari va oyoqlari uzun, oyoqlarida faqat uchta barmog’i bor. Dum usti bezi rivojlanmagan. Bu oilaga og’irligi 16 kg gacha keladigan dudak yoki tuvalok, bizg’aldoq va yurgatovuqlar vakil bo’ldi. Go’shti uchun ovlanadi. Bularning soni keskin kamayib ketganligi sababli «Qizil kitob»ga kiritiladi.

Qushlar — umurtqali hayvonlar sinfi. Trias davrida yashagan sudralib yuruvchilarning psevdozuxlar turkumidan kelib chiqqanligi taxmin qilinadi. Qushlarning qazilma qoldiqlari juda kam; dastlabki qazilma qoldiq — arxeopteriksnshk toshdagi izi va suyaklari yura davriga tegishli. Ayrim morfologik belgilar (orqa oyoqlardagi muguz tangachalar, muguz tumshuq va boshqalar) hamda fiziologik xususiyatlari (tuxum qoʻyishi)ga koʻra Q. sudralib yuruvchilarga oʻxshaydi, lekin tanasi pat bilan qoplanganligi tufayli ulardan farq qiladi.

• 
   Patlar qushlar tanasida issiqlikni saqlaydi; uchishda havo qarshiligini kamay-tirib, havoda koʻtarish yuzasini hosil qiladi (qanot, dum). Uchish va har xil harakatlanish (yugurish, suzish, shoʻn-gʻish)ga moslanish Q. tayanch-harakat sistemasining oʻziga xos tuzilishiga sabab boʻlgan. Qanotlarning paydo boʻlishi bilan oldingi oyoklar, yelka kamari suyaklari va muskullari shakllangan (koʻkrak toj suyagi rivojlangan, uchish muskullari tana vaznining 25% ini tashkil etgan); yerda 2 oyoqda yurganida murakkab yaxlit tuzilgan dumgʻaza va orqa oyoqlari muskullari qayta muvo-zanat saqlash vazifasini bajaradi. Q.ning qovurgʻalari oʻzaro harakatchan qoʻshilgan 2 qismdan iborat boʻlib, nafas olishda koʻkrak qafasi hajmining oʻzgarishiga, yaʼni elastikligi kam oʻpka toʻqimasi orqali havoni havo xaltalariga va naysimon suyaklar boʻshligʻiga oʻtishiga yordam beradi.