«zoogigiyena» fanidan

IV. Xosil bo’layotgan va sarflanayotgan issiqlik orasidagi farq topiladi. Bu farq zoogegeyenik meyorda 10% dan oshmasligi kerak.
Д_ф=Q_ж=(Q_vent+Q_to’s+Q_nam)= 96800 - ( 47835 + 24360 + 2475 ) = 96800 - 74670 = 22130kkal/s.
V. Molxonadagi no’lavoy balans aniqlanadi. Bunda quydagi formuladan foydalaniladi.

6. Molxonaning ichki harorati aniqlanadi.
T⁰_ichki = dt⁰_nul - T⁰_tashqi = 19,6-3⁰C =16,6⁰C
Demak molxonaning ichki harorati 10,46⁰C emas balki 16,6⁰C gat eng ekan.

7. 
   Nisbiy namlikni hisoblaymiz.
   

Xulosa.
Normativ bo’yicha nisbiy namlik 80 % dan oshmasligi kerak. Molxonlarni issitish-issitilmaydigan molxonalar haroratini hayvonlar tamonidan ajratib chiqariladigan issiqlik hisobiga ishlab turadi. Biz molxonani ishitish uchun va nisbiy namlikni meyorga keltirish uchun kaliforn pechlaridan foydalanimiz. Tajriba shuni ko’rsatadiki yaxshi qurilgan molxonalarda mollar ajratilgan issiqlik hisobiga ham zoogigiyenik meyorda haroratni ushlab turadi. Agar mollar ajratgan issiqlik havoning sovuq vaqtida harorat va namlik rejimini meyorda ushlab turolmasa molxonaga kiritiladigan havo isitilishi zarur.


GO’NGNI XISOBLASH VA GO’NGXONA QURISH.
Hayvonlar tamonidan ajratilayotgan go’ng xalq xo’jaligida maxalliy o’g’it sifatida ishlatilib kelingan go’ngning tarkibida o’simliklar uchun zarur bo’lgan azot 42 – 43 %ga yetadi. Ammo go’ng tarkibida har xil begona o’tlarning urug’lari yuqumli va invazion kasalliklarning chaqiruvchilari zamburug’lar hashoratlarning tuxumlari juda ko’p bo’ladi, shuning uchun hayvonlar tamonidan ajratilayotgan go’ng to’g’ri saqlansa zararsizlantirilsa kasaliklarning tarqaluvchisi bo’lib qolmaydi yani teskari xolda kasaliklarni asosiy manbai bo’lib qoladi.
Molxonadagi hayvonlar tamonidan ajratilgan go’ng quydagi usullarda aniqlanadi.
1. Sovuq usul – bu usulda kunlik chiqarilayotgan go’ng jipslab bosib boriladi. Bunda go’ng orasida anaerob sharoit vujudga keladi. Go’ng orasidagi harorat +30⁰C, -35⁰Cgacha ko’tariladi. Bu haroratda mikroblar gelmentlar va ularning tuxumlari begona oilalarning urug’lari o’sish va rivojlanishdan to’xtamaydi. Ammo azoli moddalar miqdori 40 % dan ko’proq bo’ladi, lekin go’ngning sifati past bo’ladi.
2. Issqi usul- bu usulda kunlik chiqarilayotgan go’ng 4-5 kun davomida zichlanmaydi.Buning natijasida go’ng asosida aerob sharoit vujudga keladi. Harorat go’ng orasida +60⁰C, -70⁰Cgacha ko’tariladi. 5-6 kundan so’ng go’ng zichlanib ustidan ikkinchi qavat tashlanadi. Bundan go’ngning sifati yaxshi bo’lib moddalar miqdori sovuq usulga nisbatdan 10-15 % gacha ham bo’ladi, biroq bu usulda gelmentlar va ularning tuxumlari begona oilaning urug’larining asosi nobud bo’ladi. Shunday qilib xo’jaliklarda issiq usulda go’ngni saqlash veternariya nuqtayi nazardan katta ahamiyatga ega.
Chorvachilik fermalarida go’ngxonalar 2 xil usulda quriladi.

1. 
   Yer ustida nam o’tkazmaydigan maydonlarda quriladi. Go’ngxonaning chekka balandligi 25-30sm ko’tarilgan bo’ladi.
   
2. 
   Kotlovan tipidagi go’ngxona. Bunda kotlavanning chuqurligi 0.5-1m bo’ladi.
   

1. 
   Limmerman usul - bu usulda bir sutkada bir tonna og’irlikdagi xayvonlarning aj ratgan go’nggi quyidagi formula bo’yich aniqlanadi
   

X=(24/2+π)*4
X= 1 ta og’irlikdagi xayvonlarning bir sutkada aj ratgan go’nggi
24/2- 1 t og’rlikdagi hayvonlar 1 sutkada 24 kg quruq ozuqa esa shuning 50% tezak bo’lib aj raladi.

2. 
   Teriturik usuli – bu usulda hayvonlarga normal ozuqa beriladigan va to’shama to’shalganda bir sutkada 1 tonna og’irlikdagi xayvonlar qancha go’ng aj ratishi aniqlanadi.
   

1 yilda 1bosh hayvon quyidagi miqdorda go’ng ajratishi aniqlangan
Qoramollar - 10t
Qo’ylar - 0.5-0.7t
Ot lar - 7t
Cho’ch - 1.2 t
Tovuq - 5.5 kg
O’rdak - 8.5kg
G’oz - 1m11kg
Go’ngxonaning o’lchamlarini xisoblash paytida 1m³ hajimdagi go’ng qancha og’irlikka ega ekanligi e’tiborga olinadi.

1. 
   Yangi go’ng bo’lsa -300-400kg
   
2. 
   Zichlangan go’ng bo’lsa -700 kg
   
3. 
   Yarim chirigan go’ng bo’lsa -800kg
   
4. 
   To’liq chirigan go’ng-900kg
   

Misol: 600 bosh sovliqlar uchun go’ngxona