Зиѐвуддин Раҳим, Одилхон қори Юнусхон ўғли

 َو َم
 َدف ي
 َت َح
َز
 ُُ
 َل 
 َب
 َبي
َع
 ِط َّي
ة 
 ُط ِر
 َُط
ِب
 َه
 ِص ي
 َل ة
ِإ
 َّلا
 
 َز َْا
 ُ
 ُللها
ِب
 َه
 ََ ي
 ْدث َر ة
َو َم
 َدف ي
 َت َح
َز
 ُُ
 َل 
 َب
 َبي
َم
 ْل ََ
 َل ة
ُط ِر
 َُط
ِب
 َه
 ََ ي
 ْدث َر ة
ِإ
 َّلا
َز
 َْا 
ُ
 ُللها
َع
 َّز 
 َو َُ
 َّل 
 ِب َه
 ِه ي
 َّل ة
 
َر َو
ُها
َأ
َْح
ُد 
.ِهِْيرَغِل ٌنَنَح ُهُدَنَسَو
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай 
деганлар:
“... Агар бир киши 
(ўзаро алоқаларни)
боғлаш мақсадида ҳадя эшигини очса, Аллоҳ уни 
зиѐда қилади. Агар бир киши 
(мол-дунѐсини яна)
кўпайтириш ниятида тиланчилик эшигини очса, 
Аллоҳ азза ва жалла уни камайтиради”
(Аҳмад ривояти. Ҳадис санади ҳасан лиғайриҳ). 
Бундан чиқди, орадаги алоқаларни яхшилаш, меҳр-оқибатни мустаҳкамлаш учун берилган садақалар, 
эҳсонлар ўрни ортиғи билан тўлдирилади. Инфоқ билан молга барака киради. Агар одам ношукр бўлса, 
борига қаноат қилмаса, қўлидаги давлатни яна кўпайтириш илинжида тиланчилик қилса, Аллоҳ унинг 
рўзғоридан баракани олиб қўяди, қашшоқликка гирифтор этади. 
5-ОМИЛ. “МАА ШАА-АЛЛОҲУ ЛАА ҚУВВАТА ИЛЛАА БИЛЛАҲ”НИ КЎП 
АЙТИШ 
Каломи мажидда солиҳ банда тилидан шундай дейилган: 
"-------------------------------- Арабий матн----------------------------------" 
“Сен боғингга кирган пайтингда: “Аллоҳ хоҳлаган нарсагина 
(бўлади)
. Бор куч-қувват 
Аллоҳга хос”, десанг эди! Агар сен мени мол-давлат, бола-чақа жиҳатидан ўзингдан камроқ деб 
билсанг, шояд Раббим менга сенинг боғингдан яхшироқ 
(бир боғ)
ато этар”
(“Каҳф” сураси, 39-40-
оятлар). 
Оят таржимасида “Аллоҳ хоҳлаган нарсагина (бўлади). Бор куч-қувват Аллоҳга хос” деб 
ифодаланган жумла арабча матнда “Маа шаа-аллоҳу лаа қуввата иллаа биллааҳ” деб келтирилган. 
Қуръони каримнинг “Каҳф” сурасида икки киши ҳақида қисса бор. Уларнинг бирига икки узумзор 
берилганди. Бу боғ жуда кўркам, ҳосили баракали эди. Боғ эгасининг мол-дунѐси бисѐр, болалари кўп эди. 
Лекин у Раббига шукр қилмади. Бир куни биродарига мақтаниб: “Менинг мол-давлатим сеникидан кўпроқ, 
фарзанд жиҳатидан ҳам сендан устунман”, деди. Шундан сўнг боғига кириб: “Бу боғ меники. У ҳеч қачон 
йўқ бўлмайди. Қиѐмат қоим бўлмайди, деб ўйлайман. Мабодо Раббимга қайтариладиган бўлсам ҳам, у ерда 
бундан яхшироқ мартабага эришаман!” – деди. Буни эшитган ҳамроҳи унга хитоб қилиб: “Сени йўқдан бор 
қилган Раббингга куфр келтирасанми?! Сен боғингга кириб, у ердаги нарсаларга назар солганингда, кўзинг 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

60 
қувонганида берган неъматлари учун Аллоҳга ҳамдлар айтишинг, мол-дунѐга, фарзандларга эришганинг 
учун У Зотга шукр қилишинг, “Бу Аллоҳ хоҳлагани учун бўлди. Аллоҳ нимани хоҳласа, ўша нарса бўлади. 
Буларни пайдо қилиш учун менинг куч-қувватим етмайди. Буларга фақат Аллоҳнинг мадади билан 
эришдим”, деганингда мақсадга мувофиқ бўларди. Агар сен ўзингни мендан устун қўяѐтган бўлсанг, шояд 
Раббим менга сеникидан яхшироқ боғ ато этар, сенинг боғингни завол топтирар”, деди. Оқибатда нонкўр 
кимса боғи пайҳон бўлди. У боғи учун сарфлаган нарсаларга афсус-надоматлар чекди. Бу бало-офатларни 
даф қилишда унга ѐрдам берувчи топилмади. 
Урва ибн Зубайр раҳматуллоҳи алайҳ тасарруфида ўзига ѐқадиган бирон нарсани кўрса ѐки 
боғларидан бирига кирса, “Маа шаа-аллоҳу лаа ҳавла ва лаа қуввата иллаа биллааҳ”, деб айтарди, мазкур 
оятни тадаббур қиларди (Саид ибн Мансур, Ибн Абу Ҳотим, Байҳақий ривояти). 
Зиѐд ибн Саъд ривоят қилади: “Ибн Шиҳоб бойликлари ичига кирса, “Маа шаа-аллоҳу лаа ҳавла ва 
лаа қуввата иллаа биллааҳ”, деб айтарди, оятни тааммул қиларди” (Ибн Мунзир, Ибн Абу Ҳотим ривояти). 
“Тааммул” сўзи “чуқур ўйлаш”, “мулоҳаза юртиш” маъносини англатади. 
Бундан келиб чиқади, киши бирон неъматга эришганида Аллоҳга ҳамду санолар айтиб, У Зотга шукр 
қилса, “Маа шаа-аллоҳу лаа ҳавла ва лаа қуввата иллаа биллааҳ” калимасини кўп такрорласа, ўша неъмат 
завол топмайди. 
َع ْن
َأ َن
ٍس
ُوْنَع ُللها َيِضَر
َق
َؿا
َق :
َؿا
َر
ُس
ُؿو
ِللها
َص َّل
ُللها ى
َع َل
ْي ِو 
َو َس
َّل َم
: