Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

6-7. Бизларни тўғри йўлга – ғазабга учраган, адашганлар эмас, Ўзинг инъом этган зотлар 
йўлига ҳидоят қил! 
Мазкур оятларда кўпликда келган “ибодат қиламиз”, “ѐрдам сўраймиз”, “бизларни ҳидоятга 
бошла” каби жумлалар Исломда жамоат аҳамияти қанчалик катта экани, мўмин киши бошқа 
биродарлари ҳақига дуо қилиши лозимлигини кўрсатади. 
“Иҳдинас сиротол мустақийм” – “Бизларни тўғри йўлга ҳидоят қил!” 
“Ҳидоят” сўзи “мақсадга элтувчи йўлга лутф билан бошлаш” маъносини англатади. 
Яъни: эй Раббимиз, бизларни ҳақ йўлга, саодат йўлига, Сенинг розилигингга эриштирадиган, 
жаннатга олиб борадиган йўлга бошла, бизларга инсоф-тавфиқ бер. Ўзинг ҳидоятда бардавом айла, 
имонимизни мустаҳкам қил! 
Ўтаѐтган ҳар бир кун инсонни қиѐмат сари яқинлаштиради. Охират саодатига элтувчи йўл эса 
битта. У ҳам бўлса, барча пайғамбарлар, солиҳлар яшаб ўтган Ислом йўлидир. 
Шу ерда бир савол туғилади: оятдаги “тўғри йўл”дан мурод Ислом дини бўлса, унда мўмин-
мусулмон банда: “Бизларни тўғри йўлга – Исломга бошла!” деб дуо қилишида қандай ҳикмат бор? 

---

115 
“Бизларни тўғри йўлга бошла!” деб дуо қиладиган инсон ҳидоятда бардавомликни, турли 
нотўғри эътиқодлардан сақлашини Аллоҳдан ўтиниб сўрайди. Зеро, ожиз банда ҳар сонияда 
Парвардигори тавфиқига, марҳаматига муҳтож. Агар Аллоҳ қўллаб турмаса, тўғри йўлдан адашиб 
кетиши муқаррар. 
Абу Зар розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Аллоҳ 
таоло: “Эй бандаларим, сизларнинг ҳар бирингиз адашгандир. Фақат Мен ҳидоят қилганларгина 
(бундан мустасно). Шунинг учун Мендан ҳидоят сўранглар. Шунда сизларни (тўғри йўлга) ҳидоят 
қиламан”, деб айтади
263
”. 
Инсон ўз билими, касбий малакаси, ҳаѐтий тажрибаси билан ҳам ҳақиқий бахт-саодат йўлини 
излаб топа олмайди. Чунки ҳақ йўлда собитқадам бўлиш осон эмас. Бу ҳаммага ҳам насиб 
этавермайди. Шунинг учун бандалар Аллоҳдан тўғри йўлга бошлашини сўрайдилар. 
Мўминлар тилидан сиротул мустақимга ҳидоят қилиш сўралгач, бу йўл кимларга насиб этгани, 
кимлар бундан мосуво экани айтилади: