Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

чиқса, бармоқларини бир-бирига киргизмасин. Чунки у намоздадир”, деганлар (Термизий ривоят 
қилган. Ҳадис санади саҳиҳ лиғайриҳ). 
Панжаларни бир-бирининг ичига киргизиш ахлоқсизлик, беҳуда иш саналади. Шунинг учун 
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундан қайтарганлар. Зеро, мусулмон одам бемаъни 
ишлардан йироқ юради. Жумладан, жамоат билан намоз ўқийман деган ниятда мукаммал таҳорат 
қилиб йўлга чиққан киши муҳим ишга отланган, Дин асосларидан бўлмиш намозни адо этиш сари 
одимлаган бўлади. Бундай киши беҳуда нарсалардан сақланади, тили, қалби ила Аллоҳни ѐд этади. 
Шунда номаи аъмолига намоз ўқиш савоби тўхтовсиз ѐзилиб туради. 
Масжид Аллоҳга ибодат қилинадиган, гуноҳлар учун истиғфор айтиладиган, дуою илтижолар 
этиладиган, инсон қалби таскин топадиган муборак жойдир. Шунинг учун мусулмон киши масжидга 
боришдан олдин ўзидаги бадбўй ҳидларни кетказади, тишини тозалайди, энг чиройли, покиза 
либосларини кияди, хушбўй мушки анбарлардан сепади, оѐқ кийимига алоҳида эътибор беради. Агар 
нопок нарсалар илашган бўлса, масжидга киришдан олдин пойафзалини яхшилаб тозалайди. 
ّْيِرْدُْلْا ٍدهِعَس ِبَِأ ْنَع
ُىْهَع ُللا َيِضَر
َؿ َق
:
ىَّلَص ِىَّللا ُؿوُسَر َؿ َق
َ َّلَسَس ِىْهَلَع ُىَّللا
: 
ِد َِْسَمْلا ََِإ ْ ُكُدَحَأ َء َج اَذِإ
َػف
َمِمهِف ّْلَصُهْلَس ُىْحَسْمَهْلَػف ىًذَأ ْسَأ اًرَذَق ِىْهَلْعَػن ِفِ ىَأَر ْفِإَف ْرُظْهَػهْل
. 
.ٌحهِحَص ُوُدَهَسَس ُّيِوَمْػهَػبْلاَس َةَْيََزُخ ُنْباَس َدُساَد وُبَأ ُواَسَر
Абу Саид Худрий розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: 
“Агар биронтангиз масжидга келса, қарасин, мабодо пойафзалида нопок ѐки азият берадиган 
нарса бўлса, (тупроққа) ишқалаб, унда намоз ўқийверсин!” (Абу Довуд, Ибн Хузайма, Байҳақий 
ривоят қилган. Ҳадис санади саҳиҳ). 
139
Бухорий, Муслим, Абу Довуд ривоят қилган. 

---

69 
Авваллари масжидларда жойнамозлар бўлмаган, ерда намоз ўқилган. Шунинг учун кимнинг 
пойафзали тоза бўлса, унда намоз ўқийверган. Ҳозир ҳолат бошқача: масжидларга гиламлар, 
жойнамозлар тўшаб қўйилади, у ерга оѐқ кийимда кирилмайди. Шундай бўлса-да, намозхон инсон 
Аллоҳнинг уйига келишдан олдин пойафзалини тозалайди, уст-бошига бир қараб қўяди, одамларга, 
фаришталарга азият етказадиган нарсалардан сақланади. Бу мўминнинг гўзал одобларидандир. 
Шунингдек, намозхонларни ранжитадиган, малоикаларга озор берадиган сигарет, нос, пиѐз, 
саримсоқ кабиларни истеъмол қилиб масжидга бориш дуруст эмас. 
Киши масжидга оҳиста юриб боради, йўл-йўлакай маъсур (яъни, Қуръони каримда, ҳадиси 
шарифларда келган) дуоларни ўқиб кетади, ибодатга – Аллоҳ билан юзма-юз туришга руҳан 
тайѐрланади. 
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам масжидга ҳовлиқмасдан, секин-аста юриб боришни 
тавсия этганлар. Чунки намозга ҳаллослаб, терлаб-пишиб келган кишининг хотиржамлиги йўқолади. 
Зеро, ташқи омиллар ҳам хушуъга монеълик қилади. 
َةَرْػيَرُي ِبَِأ ْنَع
ُىْهَع ُللا َيِضَر
َؿ َق
:
َق
َ َّلَسَس ِىْهَلَع ُىَّللا ىَّلَص ِىَّللا ُؿوُسَر َؿ
: 
َلَّصل ِب َبّْوُػَ اَذِإ
َلَف ِة
َمْػهَلِإ َعْسَي
َكَوَػبَس َم ِضْقاَس َتْكَرْدَأ َم ّْلَص ُر َقَوْلاَس ُةَههِكَّسلا ِىْهَلَعَس ِشْمَهِل ْنِكَلَس ْ ُكُدَحَأ
َر .
َس ُوا
ُم
ْس ِل
ٌ
ُِّنِاَرَػبَّطلاَس ُدَْحَْأَس
.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Агар