Ўзини кунлик назорат қилиш кундалиги

5-топшириқ
1. Умумий чидамлиликни ривожлантириш учун қандай югуришлардан
фойдаланиш керак?
Чидамлилик, унинг турлари ва кўрсаткичлари Спортда чидамлилик - бу
жисмоний машқларни узоқ вақт давомида бажаришда тананинг чарчоққа
қарши туриш қобилиятидир. Чидамлиликнинг ривожланиш даражаси,
асосан, юрак-қон томир ва асаб тизимларининг функтсионал
имкониятлари, метаболик жараёнлар даражаси, шунингдек турли органлар
ва тизимларнинг фаолиятини мувофиқлаштириш билан белгиланади.
Тана функтсияларини тежамкорлик деб аталадиган нарса муҳим рол
ўйнайди. Шу билан бирга, чидамлилик ҳаракатларни мувофиқлаштириш
ва ақлий куч, айниқса спортчининг ихтиёрий жараёнларидан келиб
чиқади. Чидамлилик - бу маълум бир белги билан ишлашни имкон қадар
узоқ вақт давомида бажариш қобилияти.Бардошликнинг асосий
мезонларидан бири бу одамнинг маълум бир интенсивликни ушлаб тура
оладиган вақтидир. Ушбу мезондан фойдаланган ҳолда, чидамлилик
тўғридан-тўғри ва билвосита усуллар билан ўлчанади. Тўғридан-тўғри
усул, объектдан топшириқни бажариш сўралганда ва маълум бир
интенсивлик билан ишлаш учун максимал вақт аниқланганда (тезликни
пасайтириш бошланишидан олдин). Аммо бу деярли имконсиз. Энг кўп
ишлатиладиган билвосита усул. Билвосита усул - бу чидамлилик этарлича
узоқ масофани босиб ўтишга тўғри келадиган вақтга боғлиқ (масалан,
10000 м). Двигател фаолиятида ишлаш кўплаб омилларга, хусусан,
одамнинг тезлиги ва қувват қобилиятига боғлиқ бўлганлиги сабабли,
чидамлилик кўрсаткичининг иккита турини ҳисобга олиш керак: мутлақ ва
нисбий, қисман. Масалан: 1-Иловага қаранг. Амалиётда чидамлиликнинг 2
тури мавжуд: умумий ва махсус. Умумий чидамлилик - бу нисбатан паст
интенсивликдаги мушакларнинг кучини узоқ вақт давомида бажариш
қобилияти. Умумий чидамлилик 85-100% спорт натижасидир. Умумий
чидамлиликнинг муҳим хусусиятларидан бири кенг кўламда юриш
қобилиятидир, яъни. Югуриш машқлари орқали ривожланган ва
югуришда намоён бўлган умумий чидамлилик, чанғида, пийода юришдаги
натижалар билан жуда боғлиқдир. Умумий чидамлилик чидамлиликнинг
бошқа барча турларини ривожлантириш учун асос бўлади, деб
ишонилади. Умумий чидамлиликнинг намоён бўлиши спорт жиҳозларига
(биринчи навбатда, иш ҳаракатларининг самарадорлигига) ва спортчининг
"бардош бериш" қобилиятига боғлиқ. ихтиёрий ҳаракатларнинг
контцентратсияси билан чарчоқнинг бошланишига қарши туринг. Умумий
чидамлиликнинг биологик асоси спортчининг танасининг аэробик
қобилияти. Аэробик қувват сарфининг асосий кўрсаткичи дақиқада литрда
максимал кислород истеъмоли (МПC) дир. Махсус чидамлилик - бу
махсус машқнинг ўзига хос хусусиятларига (давомийлиги ва табиатига)
мувофиқ мушаклар кучини сарфлаш қобилияти. Ўрта масофага югуришда
махсус чидамлилик (бу ҳолатда тезкор чидамлилик деб ҳам аталади)
масофада керакли тезликни сақлаб туришда намоён бўлади.