|
Zigmund Freyd
hayot va ijodi
-avstriyalik psixolog, psixiatr va nevrolog;
Psixoanaliz asoschisi
Zigmund Freyd
Zigmund Freyd (1856-1939
1856 yil 6 mayda Moraviyaning Frayberg shahrida tug'ilgan.
U etti farzandning eng kattasi edi
• Freyd to'rt yoshga to'lganida,
moliyaviy aloqalar sabab
Venaga qiyinchilik bilan ko'chib o'tdi. Freyd doimiy ravishda Vena shahrida yashagan, 1938 yilda, o'limidan bir yil oldin u Angliyaga safar qilgan.
Vena shahrida Zigmund xususiy gimnaziyaga o'qishga kirdi va katta akademik muvaffaqiyatlar ko'rsata boshladi. U ingliz, frantsuz, italyan, ispan tillarini yaxshi o'rgangan, falsafani yaxshi ko'rardi. 17 yoshida gimnaziyani imtiyozli diplom bilan tugatib, sinfda eng yaxshi deb topildi.
Zigmundning bolaligi
O'rta maktabni tugatgandan so'ng, Zigmund
keyingi hayotini tibbiyot bilan bog'lashga qaror qildi. Vena universitetining tibbiyot fakultetiga o'qishga kiradi. Millati tufayli jiddiy qiyinchiliklarni boshdan kechirmoqda. O'shanda Avstriya-Vengriyada antisemitizm hukmronlik qilgan va ko'plab sinfdoshlar yahudiy yoshlar ustidan kulishni unutmagan.
Zigmund talabalik vaqti
Birinchi sinflardanoq Freyd ajoyib tarzda o'qidi. O‘sha davrning boshqa YOSHlari singari u ham mumtoz ta’lim oldi: yunon va lotin tillarini o‘rgandi, buyuk mumtoz shoirlar, dramaturglar, faylasuflar – Shekspir, Kant, Hegel, Shopengauer, Nishe asarlarini o‘qidi. Freyd nemis tilini mukammal bilgan va bir vaqtlar adabiy g'alabalari uchun mukofotlar olgan. Shuningdek, u frantsuz, ingliz, ispan va italyan tillarini yaxshi bilgan.
1873 yilda Vena universitetining tibbiyot fakultetiga o'qishga kirdi. O'qish davrida unga ta'sir ko'rsatdi
mashhur psixolog Ernst Brükke. Shuhratparastlik Freydni talabalik yillaridayoq shon-shuhrat keltirgan ba'zi kashfiyotlarni mukammallikka undadi. U tilla baliqlarda nerv hujayralarining yangi xossalarini tasvirlab, shuningdek, erkak ilonbaliklarda moyaklar mavjudligini tasdiqlab, fanga hissa qo‘shdi.
1881 yilda tibbiyot ilmiy darajasini olgandan so'ng, Freyd Miya anatomiyasi institutida ishladi va kattalar va homila miyalarini qiyosiy tadqiqotlar o'tkazdi.
1885 yil Freyd faoliyatida muhim burilish davri bo'ldi. U Parijga sayohat qilish va o'sha davrning eng taniqli nevrologlaridan biri bo'lgan Jan Sharko bilan to'rt oy davomida o'qish imkonini beradigan ilmiy stipendiya oldi. Mashhur joyda qisqa vaqt qolish paytida Parijdagi Salpetrierda Freyd nevrologdan nevrolog bo'lgan
psixopatolog.
1886 yilda Freyd Marta Bernaysga uylandi, ular bilan yarim asrdan ko'proq vaqt birga yashadilar. Ularning uchta qizi va uch o'g'li bor edi.
Kichik qizi Anna
ota izidan va psixoanalitikadagi
yetakchi mavqega ega
mashhur bolalar
Psixoanalitigi bo’ldi
1896-1900 yillar oralig'i Freyd uchun yolg'izlik davri edi, lekin juda samarali yolg'izlik edi.
Bu vaqtda u tushlarini tahlil qila boshlaydi va 1896 yilda otasi vafotidan keyin har kuni yotishdan oldin yarim soat davomida o'zini o'zi tahlil qilish bilan shug'ullanadi. Uning eng ko‘zga ko‘ringan asari “Tushlar talqini” (1900) o‘z orzulari tahliliga asoslangan.
1902 yilda Psixologik muhitlar jamiyati tashkil etildi, unga faqat Freydning intellektual izdoshlarining tanlangan doirasi tashrif buyurdi. 1908 yilda ushbu tashkilot Vena psixoanalitik jamiyati deb o'zgartirildi.
1901 yildan 1905 yilgacha bo'lgan davr ayniqsa ijodiy tus oldi. Freyd bir nechta asarlarni nashr etdi, jumladan, "Kundalik hayotning psixopatologiyasi" (1901), "Jinsiy aloqa haqida uchta ocherk" (1905), "Hazil va uning ongsizlikka munosabati" (1905).
1909 yilda nisbiy izolyatsiyaning psixoanalitik davri bo'lib o'tdi va uning xalqaro tan olinishiga yo'l ochdi. G. Stenli Xoll Freydni Massachusets shtatining Vuster shahridagi Klark universitetiga bir qator ma’ruzalar o‘qish uchun taklif qild
Prof Freyd
Freyd juda iste'dodli yozuvchi edi, buni 1930 yilda adabiyot bo'yicha Gyote mukofotiga sazovor bo'lganligi tasdiqlaydi.
1939 yilning yozida Freyd progressiv kasallikdan juda qattiq azob chekdi. 1939-yil 23-sentabrda Freydning do‘sti uning iltimosiga ko‘ra unga morfinning uch martalik dozasini kiritadi va 83 yowda vafot etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
