Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

Савол:
Яхшилик ҳам, ёмонлик ҳам Аллоҳдан бўлса, унда гуноҳлар учун жазо бериш адолатсизлик 
эмасми? 
Жавоб:
Йўқ. Чунки Аллоҳ бизни яхшиликка буюрган, ёмонликдан қайтарган. Биз Аллоҳ қодир 
қилиши билан бирон ишни бажарамиз. Амалларимизни Аллоҳ яратади, лекин нима иш қилиш ўз 
ихтиёримизда. Агар савобли амаллар қилсак, ажр оламиз, гуноҳга ботсак, жазоланамиз. Биз Аллоҳга исён 
қилганимиз, амрига бўйсунмасдан, ўз ихтиёримиз билан ёмонлик қилганимиз учун жазо оламиз. Бу айни 
адолатдир. 
Савол:
“Ҳар бир инсон тақдири олдиндан ёзиб қўйилган-ку”, деб охиратга тайёрланмасдан, гуноҳ-
маъсиятдан сақланмасдан юраверса бўладими? 
Жавоб:
Йўқ, бўлмайди. Ҳар бир ишни тақдирга ҳавола қилавериш, хато-камчиликларига, 
гуноҳларига тақдирни рўкач қилиш тўғри эмас. Тақдир Аллоҳ белгилаб қўйган ўлчовдир. Бу дунёда 
инсоннинг ўзига боғлиқ жиҳатлар ҳам бор. Масалан, тоат-ибодат қилиш, эзгу амаллар бажариш, 
гуноҳлардан сақланиш. 
Савол:
Кофирлар Аллоҳни инкор этишади, мушриклар У Зотга бошқа нарсаларни шерик 
қилишади. Бу, Аллоҳ уларнинг ишидан розилигини билдирадими? 
Жавоб: 
Йўқ, ундай эмас. “Аллоҳ кофирдан имонни хоҳлаган эди. Кофир эса куфрни хоҳлади. 
Кофирнинг хоҳиши Аллоҳнинг хоҳишидан устун келди”, деб ўйлаш жудаям нотўғри. Умуман олганда, 
куфр ёки ширк амалларни, гуноҳ-маъсиятни Аллоҳнинг хоҳишига боғлаш дуруст эмас. Зеро, Каломи 
мажидда: “У Зот бандалари кофир бўлишига рози эмас”, дейилган (“Зумар” сураси, 7-оят). Агар Аллоҳ 
куфрга, ширкка рози бўлганида пайғамбарлар юбормасди, самовий китоблар туширмасди. Анбиёлар 
орқали Ўз амр-қайтариқларини бандаларга етказиши Аллоҳ куфрга, ширкка рози эмаслигини кўрсатади. 
Савол:
Куфр, ширк ҳам Аллоҳнинг хоҳиши билан содир бўладими? 
Жавоб:
Ҳа, ҳамма нарса Аллоҳнинг хоҳиши билан юз беради, бироқ Аллоҳ бандалари куфр 
келтиришларига рози бўлмайди. Хоҳиш билан розилик ўртасида фарқ бор.