Ózgermeytuǵın tok kompensatorlari

Ózgermeytuǵın tok kompensatorlari
Kompensatorlar salıstıratuǵın ólshew ásbaplar túrine tiyisli bolıp, islew protcessi elektr júkleme kúsh yamasa kernewdi hám de olar menen baylanıslı shamalardı kompensatsiyalawǵa tiykarlanǵan.
Ózgermeytuǵın tok kompensatorlari kernew, elektr júkleme kúsh hám olar menen baylanıslı basqa elektr shamalar: tok, qarsılıq hám quwatni ólshewde isletiledi.
Ózgermeytuǵın tok kompensatorining sxeması 2. 26 - suwretde keltirilgen.
2. 26 - súwret. Ózgermeytuǵın tok kompensatorining sxeması

Bul jerde: EN, Eish, Ex - úlgili, jumısshı tok hám ólshenip atırǵan e. yu. k. dárekleri; R, R_nom, R_k — retleniwshi, úlgi hám kompensatsiyalaytuǵın rezistorlarning qarsılıqları ; MK — teń salmaqlılıq kórsetkishi, ádetde magnitoelektrik galvanometr; SA -qayta jalǵawshı.

Kompensatorning islew Principi tómendegishe: SA jalǵawshı I — jaǵdayda turǵanda, úlgili qarsılıqtaǵı kernew tómenlewi úlgi e. yu. k. dáregi kernewi menen kompensatsiyalanadı, yaǵnıy MK kórsetiwi nolǵa keltiriledi. Keyin SA jalǵawshı
2-jaǵdayǵa ótkeriledi hám Rk qarsılıq ózgertirilip, I_ish R_k = E_x ga erisiledi. Úlgili hám kompensatsiyalaytuǵın qarsılıqlardaǵı kernew tómenlewleri teńlestirilip, tómendegiler payda etinadi:

Bunnan:

Joqarıdaǵı ańlatpa I_ish ortasha bolǵan jaǵday ushın orınlı. Usınıń sebepinen E_ish derek ortashalıǵına úlken talap qóyıladı.
E_n va R_nom elementler ma`nisi joqarı anıqlıqta málim bolǵanlıǵı sebepli, R qarsılıq kernew birliklerde dárejelenedi.
Kompensatordıń ólshew sheńberi 0... 2 v aralıǵinda bolǵanlıǵı sebepli úlken kernewler kernew bólgishleri járdeminde olshenedi.

2. 2. 6. Ózgeriwshen tok kompensatorlari
Ózgeriwshen tok kompensatorlari (O'TK) dekard yáki polyus koordinataları sistemasında ańlatpalanatuǵın sinusoidal kernewin ólshew ushın xızmet etedi.
Olardıń islew jaǵdayı ólshenip atırǵan kernew hám málim elektr júkleme kúshlerdiń modulları hám faza jılısıwlarınıń uyqas túrde teń bolıwına tiykarlanǵan. Usınıń menen birge, olardıń chastotası hám qıysıq forması da birdey bolıwı kerek.
Belgisiz ózgeriwshen shamanı kompensatsiyalaw ushın aldın onıń óz-ara perpendikulyar bolǵan kósherdegi qurawshıları tabıladı. Ózgeriwsheń kernewi bunday formaǵa keltirip ólshiytuǵın kompensatorlar tuwrı múyeshtegi koordinatli kompensatorlar dep ataladı.
Kompensatordıń birinshi konturı derekke jalǵanǵan transformator (Tv) dıń ekilemshi oramı, pA - ampermetr, R_qI - ózgeriwshen qarsılıq, óz-ara induktiv baylanısqan (M) oramnıń birinshi oramı hám reoxord E formasında jasalǵan R,- rezistordan ibarat (2. 27- súwret). Ekinshi kontur bolsa óz-ara induktiv baylanısqan tútediń ekinshi oramı, ózgeriwshen qarsılıq hám reoxord formasında jasalǵan (R2) rezistordan ibarat. Ásbap ózgeriwsheń tok dáregine jalǵanıp, onıń tokı ampermetr - pA menen qadaǵalaw etiledi. Bul halda (Rj) rezistordagi kernew tómenlewiniń fazası ótip atırǵan tok menen birdey fazada boladı.2.27 - rasm. Ózgeriwsheń tok kornpensatorınıń sxemasi.
2. 27 - súwret. Ózgeriwshen tok kompensatorining sxeması
Birinshi tútediń magnit aǵımı óz-ara baylanısqan ekinshi tútede e. yu. k.payda etedi. Bul e. yu. k. dıń fazası birinshi kontur reoxordidagi kernewdiń fazasına qaraǵanda orqada qaladı.
Sonday etip, R2 reoxorddan ótetuǵın I 2 júzimdiń fazası ólshenerlik TJX kernewdiń fazası menen ústpe-úst túsedi, yaǵnıy bir fazada boladı. Sol sebepli I2 júzimdi ólshew shárt emes. Tek R2 reoxord qarsılıgın I2 tok chastotasına uyqas bolǵan proporsiyada ózgertiw kerek. Onıń ushın reoxord qo'zg'aluvchan kontaktining jaǵdayı chastota ma`nisinde dárejelenedi. Mısal ushın, eger reoxordning qo'zg'aluvchan kontakti ortada tursa, odaǵı kernew tushuvining fazası 180° ga jıljıǵan boladı. Bul halda konpensatsiyalovchi kernewdi Ux = + Ol \ den hám faza jılısıwın (p = arctg Ol x /Ol 2 ańlatpadan paydalanıp esaplaw múmkin. Bul túrdegi kompensatorni ólshew diapazonı 0 den 1, 6 mv ge shekem, chastota sheńberi 40 tan 60 Gs ge shekem, anıqlıq klassi 0, 2. Ózgermeytuǵın hám ózgeriwshen tok kornpensatorining tiykarǵı abzallıǵı sonda, ólshew processinde ólshew shınjırında quwat ısırap bolmaydı. Sol sebepli olardıń qateligi protsenttiń mıńnan bir idushi átirapındabo'ladi.
Kemshiligi: ólshew procesi quramalı hám kóp waqıt talap etedi. P355 marka daǵı kompensator 0, 05-0, 5 anıqlıqtaǵı ampermetr hám voltmetrlerdi salıstırıwlaw hám de dárejelashda isletiledi. Ásbaptan 0, 6 dan 1500 mvgacha bolǵan kernewlerdi ólshewde paydalanıladı.