Ўзбкистон республикаси

Download 2,55 Mb. bet 13/115 Sana 18.04.2022 Hajmi 2,55 Mb. #559854

Bog'liq
6.маъруза матни

Bu sahifa navigatsiya:

• 2-chizma. Tadbirkorlik faoliyati turlari
• Ishlab chiqarish tadbirkorligining mohiyati.

Ishlab chiqarish		Tijorat			Moliyaviy
Konsalting-lar
Innovatsion			Savdo			Bank		Umumiy boshqarish
Ilmiy-texnik			Savdo-xarid			Sug‘urta		Ma’muriy boshqaruv
Tovar ishlab chiqarish			Savdo-vositachilik			Auditorlik		Moliyaviy boshqarish
Xizmat kо‘rsatish			Tovar birjalari			Lizingli		Xodimlarni boshqarish
Iste’mol tovarlari ishlab chiqarish						Fond birjalari		Marketing
Iste’mol xizmatlari kо‘rsatish								Ishlab ichqarishni boshqarish
Axborot								Axborot texnologiyasi

2-chizma. Tadbirkorlik faoliyati turlari


Ishlab chiqarish tadbirkorligini tadbirkorlik faoliyatining asosiy turi desak xato bо‘lmaydi. Zero, bunday tadbirkorlik faoliyati tufayli mahsulot, tovarlar ishlab chiqariladi, xizmat kо‘rsatiladi, ma’lum ma’naviy qadriyatlar yuzaga keladi.
О‘zbekistonda bozor iqtisodiyotiga о‘tishning dastlabki yilla-rida tijorat tadbirkorligi yaxshi rivojlandi. Tadbirkorlik faoliyatining bu turi tovar va xizmatlarni sotib olish va sotish jarayonlarini amalga oshirish bilan ta’riflanadi, chunki bu sohada qisqa vaqat orasida daromad olish mumkin. Agar ishlab chiqarish korxona samaradorligining 10-12% ini tashkil qilsa, tijorat fao­liyati esa bu kо‘rsatkichni yana 20-30%ga oshiradi.
Moliyaviy tadbirkorlik tadbirkorlik sohasining alohida olingan turiga kiradi. Uning faoliyat sohasi qiymatlarni alma-shinishi va almashtirilishidan iborat. Moliyaviy faoliyat ish-lab chiqarish, tijorat sohasini ham qamrab olishi mumkin. Shu-ningdek, moliyaviy tadbirkorlik mustaqil bank va sug‘urta muas-sasalari shaklida ham faoliyat kо‘rsatadi.
Moliyaviy bitim tadbirkorlik faoliyatining ilgarigi turla-riga qaraganda kamroq samara beradi. Bu kо‘rsatkich 5-10%ni tash-kil etadi.
Keyingi vaqtda О‘zbekistonda tadbirkorlik faoliyati­ning konsalting (maslahat) turi rivojlanmoqda. Bu tadbir­korlik turi kо‘p yо‘nalishlardan iborat bо‘lib, kelajakda yaxshi rivojlanib ketishiga jahon iqtisodiyoti taraqqiyoti guvohlik beradi.
Ishlab chiqarish tadbirkorligining mohiyati. Tadbirkor­lik faoliyati turlari nisbatan mustaqil bо‘lib, bir-birini tо‘ldi-rib keladi. Tadbirkorlik faoliyatining barcha turlarini belgi-lab beruvchi ishlab chiqarish tadbirkorligi­ning ustuvorligini tan olish kerak.
Innovatsion, ilmiy-texnik faoliyat, tovarlarni bevosita ishlab chiqarish, xizmat kо‘rsatish va shu sohadagi axborot bilan ishlash faoliyati ishlab chiqarish tadbirkorligi­ga kiradi. Ishlab chiqarish bilan shug‘ullanmoqchi bо‘lgan har bir ishbilarmon tadbirkorlik faoliyatining qaysi turi bilan shug‘ullanishini, qanaqa mahsulot ishlab chiqarishini, qanday xizmat kо‘rsatishini oldindan belgilab olishi lozim. Shu ish amalga oshgandan keyin tadbirkor marketing bilan shug‘ullanadi. Tovarga bо‘lgan talabni bilish maqsadida u tovarning potensial iste’molchilari, xari-dorlari, ulgurji va chakana savdo bilan shug‘ullanuvchi tashki-lotlar bi­lan aloqa qiladi. Muzokaralar ishbilarmon va bо‘lajak xaridorlar о‘rtasida shartnoma tuzilishi bilan yakunlanadi. Tuzilgan shartnoma tadbirkorlikdagi tavakkalchilikning oldini olishga imkon beradi. Shu ishlar amalga oshmasa, tad­birkor faqat og‘zaki va’dalar asosida ishlab chiqarish faoliyatini boshlaydi. Shakllangan barqaror bozor sharoitida rivojlangan mamlakat-larda og‘zaki kelishuvlar ishonchli kafolat bо‘lib, kerak bо‘lgan hollarda shartnoma, bitim shak­lida rasmiylashtiriladi. Biroq, bizning mamlakatimizda bozor iqtisodiyoti endi shakllanayotgan davrda og‘zaki bitimlarning kafolati past va tavakkalchilik kuchlidir.
Tadbirkorlik faoliyatining keyingi bosqichi ishlab chiqarish omillarini sotib olish yoki ijaraga olishdir.

Download 2,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: