Óзбетинше жумиси

Áжинияз атиндаģи Нóкис мáмлекетлик педагогика институти
Магистратура бóлими “ Мектепке шекемги тáлим ”
1-курс магистранти
Юсупова Наргизанин’
“Илимий изертлеw методологияси ” пáни
İлими йизертлеw методологиясı пáниниń тарийхı.

темаси бойинша исленген.

ÓЗБЕТИНШЕ ЖУМИСИ

Қабиллаған: З.Есназарова

Тапсирди: Н.Юсупова

2- İлими йизертлеw методологиясı пáниниń тарийхı.
Жоба:
1. Áййемги дáwир ҳáм Оянıw дáwиринде Жаńа дáwирде илимий изертлеw методологиясıнıń ислеп шıǵıлıwı.
2. ХХ-ХХИ áсирлерде соcиал ҳáм илимий дўретиwшиликтиń раwажланıwı философия ҳáм илим.
3. ХИХ- áсирдиń эгинwи ярıмı ХХ áсир жеткиликлилерıнда илим ҳáм дўретиwшилик.
4. Илимий изертлеwдиń дўретиwшилик шıнıǵıwалалıрıн ислеп шıǵıwда Шıǵıс ойшıлларıнıń қосқан úлеси
1. Áййемги ҳáм Оянıw дáwиринде илимий изертлеw матодологиясининг ислеп шıǵилıwı
Пáн илимий билиw ҳáм ижодни óз ишине алǵан соcиал институте субектнинг барǵан сайıн артıп баратıрǵан дóретиwшилик билиw активлигин қандıрıwǵа хıзмет эте басладı. Áййемги дáwирде пайда болǵан пáн инсан искерлигиниń áтирап -орталıқ ҳаққıндаǵı туwрı, хаққоний обиектив билимлерди ислеп шıǵıw ҳáм теориялıқ тáртипке салıw, сақлаw, алıw ҳáм олардан пайдаланıw бойıнша айриқша соҳа болıп табıладı.
Áййемги дúня қараwда эрамıзǵа шекемги в арсгача áпиwайı материалисм жетекшилик этди Платон (ерамıзǵа шекемги 427-347 жıллар ) óз дúня қараwıн материализмга қарсı қойдı. Платоннинг билиw теориясı жúдá қıзıқлı болıп табıладı. Онıń пикрине қараǵанда билим эскертиw болıп эсапланадı, кúнделик қıялларда ямаса қараwларда зоҳир қарама-қарсıлıқлардı анıқлаw арқалı дóретиwшилик пикирлеw кóркем óнери “диалектика” кóркем óнери болıп табıладı.
Áййемги дáwирдиń уллı муатфаккири Аристотел (Ерамıзǵа шекемги 384-322 жıллар ) óз устазı Платоннинг қараwларı ҳáм тáлийматларıн дóретиwшилик раwажлантирди. Инсан ижодини жаńа билим алıw шáрти ретинде úйренген Аристотел пикирлеw жуwмақ шıǵарıwдıń туwрı хаққоний методларı ҳáм усıлларı ҳаққıндаǵı пáн - логика ҳаққıнда тáлиймат жараттı. Логиканı Аристотел “оргаион” хаққоний билимдиń универсал қуралı деп атади.
2. Оянıw дáwири ҳáм жаńа дáwирде илимий ижонинг раwажланıwı
Эвропада Рим империяси бóлеклениwи нáтийжесинде антиc дáwир орнıна орта áсирлер келди. Бул дáwирде дóретиwшилик, эркин жаратıwшıлıқ пúткил болмıстıń жаратıwшıсı Худога хос болıп табıладı, илохий дóретиwшилик жоқлıқтан барлıқтı пайда этиwши шıдамлıлıқдиń жемиси деп сóзсиз этироф этилди.
Оянıw дáwирдиń философиясı ҳáм пáни адамгершилик илимий ойлаw, пáн ҳáм философиянıń дóретиwшилик синтезига жақтı мıсал бала аладı. Бул дáwирде Леанардо де винчи ( механика, физика, гидравлика) Николай Каперник (қуяш системасı дúзилисининггелиосентрик теориясı ) Иоган Кеплер ( астрономия, космология, самовий механика нıзамларı ) сıяқлı мутаффакирлар óзлериниń данıшпан тáбий илимий дóретпелерин жараттıлар. Уллı франсуз философи Декарт материя ǵáрезсиз дóретиwшилик кúшке ийе деп тáн алıw этди, механик ҳáрекетке болса болмıс билиw ҳáм ижоднинг негизи болǵан материя турмıстıń аńлатпасı деп қаради.