Ózbekstan Respublikasınıń tálim sisteması

Ózbekstan Respublikasınıń tálim sisteması.

Ózbekstan Respublikasınıń tálim sisteması tómendegilerden ibarat.

• ma’mleketlik ta’lim standartlarına muwapıq tálim programmaların ámelge asırıwshı mámleket hám mámleketlik emes tálim mákemeleri;

• ta'lim sisteması islewi hám rawajlanıwı ushın kerekli izertlew jumısların alıp baratuǵın ilimiy-pedagogikalıq shólkemler;

• ta'lim salasındaǵı mámleket basqarıw shólkemleri sonıń menen birge olar basqarıwı astındaǵı kárxana, shólkem hám shólkemler.

Ózbekstan Respublikası tálim sisteması birden-bir hám pútin bolıp tabıladı.

Ózbekstan Respublikasında tálim tómendegi kórinislerde ámelge asıriladı :

• mektepke shekemgi tálim;

• uliwma orta bilim beriw;

• o'rta arnawlı kásip-óner tálimi;

• joqari tálim;

• joqari tálimnen keyingi tálim;

• kadrlardı qayta tayarlaw ha’m ko’nlikpelerin asiriw ;

• mektepten tısqarı tálim

TA'LIMDI BASQARIW ORGANLARI

Tálim sistemasınıń ulıwma basqarıwdı ministrler Ken’esi ámelge asıradı. Sonıń menen birge, ministrler Ken’esi bólek joqarı tálim shólkemi, Tashkent Islam Universiteti, sonıń menen birge xalıq aralıq ataqlı shet el JOOlari (MDU, Westminster Universiteti hám taǵı basqa ) filialların tikkeley basqaradi. (2- súwret)

Ózbekstanda tálim sistemaları iskerligin tikkeley basqarıwdı eki ministrlik - Xalıq Tálimi Ministrligi (XTM) hám Joqarı hám Orta Arnawlı Bilimlendiriw Ministirligi (JOATM) - ámelge asıradı.

XTM mektepge shekem, mektepden tısqarı mákemeler hám ulıwma tálim mektepleri iskerligi ushın juwapker bolıp tabıladı. XTM basqarıwında oqıtıwshılar mamanlıǵın asırıw 5 JOO hám 16 institutı bar. Ministrlik orınlardaǵı tiyisli tálim mákemeleri iskerligin metodologik basqarıwshı wálayat, rayon hám qala xalıq tálimi bólimlerine iye.

JOATM respublikada joqarı hám orta arnawlı, kásip-óner tálimine basshılıq etiwshi mámleket basqarıw organı esaplanadı.

Ministrlik óz iskerliginde Ózbekstan Respublikası Ministrler Ken’esine esap beredi.

Ministrlik sistemasına Orta arnawlı, kásip-óner tálimi orayı, Joqarı hám orta arnawlı tálim, kásip-óner tálimin rawajlandırıw orayı, mekemelik tiyisli joqarı oqıw orınları kiredi (3-súwret).

Mámleketimiz puqaralarina bilim alıwları Ózbekstan Respublikası konstitusiyasi menen kepillik berilgen. Ózbekstan Respublikası jaslar tárbiyasında tálim zárúrli áhmiyetke iye boladı.

“Joqarı tálim” termini negizinde ekonomika, pán, texnika hám mádeniyat salasında iskerlik alıp baratuǵın, jumıs penen dawamında ilim, mádeniyat, texnika jańalıqların qollaǵan hám óz ústinde islegen halda teoriyalıq hám ámeliy mashqalalardi sheshiwshi joqarı maman qánigelerdi tayarlaw túsiniledi.

Joqarı tálimdiń tiykarǵı maqseti zaman talaplarına juwap bere alatuǵın maman, básekige shıdamlı, joqarı bilimli, joqarı tálim qánigesi talaplarına ózi tańlaǵan baǵdarı maydanınan talapǵa juwap bere alatuǵın respublikanıń ilim, mádeniyat, ekonomika, social tarawların rawajlandırıwda óz úlesin qosatuǵın, ǵárezsiz pikir júritetuǵın, joqarı ruwxıylıqǵa bolǵan joqarı intalı qánigelerdi tayarlaw bolıp tabıladı. Joqarı tálim ádetde 18-19 jastan baslanadı hám keminde 4 jıl dawam etedi. Eki basqıshqa bólinedi. Olar joqarı tálim mákemeleri ǵárezsizligin kúsheytiw, jámiyetlik basqarıwdı engiziw. Oqıwda ǵárezsiz bilim alıwdı individuallastırıw hám de aralıqtan tálim sisteması texnologiyası hám quralların islep shıǵarıw hám de ózlestiriw, tálimniń adamgershilik baǵdarın támiyinlewdi názerde tutadı.

Joqarı tálim sisteması tómendegishe dúzilgen (4-súwret):

• jeke yamasa mámleket qarawında ekenliginen qaramastan bilimlendiriwge tiyisli hám de kásiplik tayarlaw programmaların mámleket tálim standartı tiykarında qollanıwishi joqarı tálim mákemeleri;

• joqari tálimdi rawajlanıwına zárúr bolǵan ilimiy-izertlew jumısların alıp baratuǵın ilimiy-izertlew institutları ;

• ma’mleket tárepinen tálimdi basqarıwshı keńseler, sonıń menen birge, olarǵa qaraslı bolǵan kárxana, shólkem hám mákemeler.

Joqarı tálim eki basqıshdan ibarat : bakalavr hám magistratura.