Ózbekstan respublikasi veterinariya hám sharwashiliqti rawajlandiiriw mámleketlik komiteti

Diniy ekstremizm: tariyx ha`m shinliq.

Ekstremistlik ko`z-qaraslardi barliq diniy ta`liymatlar ishinde ushiratiw mu`mkin. Ma`selen, qa`niygeler katolik shirkewinin` erkin pikir ju`ritiwshi, u`stem feodal-katolik shirkewinin` dogmalarin ta`n almaytug`in adamlardi – papa ha`kimiyati dushpanlarin quwdalaw ushin XIII a`sirde du`zilgen ha`m min`lap adamlardin` qurban boliwina alip kelgen inkvizitsiya ha`reketlerin ekstremizmnin` o`zine ta`n ko`rinisi sipatinda bahalaydi. Solay eken, ekstremizmdi tek g`ana belgili bir dinge baylanistiriw pu`tkilley tiykarsiz bolip esaplanadi. Atap aytqanda, islam dini turmis ta`rizi ha`m qa`diriyatlar jiyindisi sipatinda hesh qashan da ekstremistlik du`zilmelerdin` din ha`m musilman ja`ma`a`ti rawajlaniwi jolinda a`melge asirilip atirg`an terrorshiliq topilislarinin` tiykarg`i sebebi sipatinda qaraliwi mu`mkin emes.
Islam uranlarinan tan`lap paydalanatug`in, dinnin` hasli mazmunin buzip tu`sindiretug`in ekstremistlik du`zilmeler tap joqaridag`i siyaqli, go`zabag`a ken` xaliq massasi menen birge kkenligin ko`rsetiw, al negizinde bolsa ja`miyette ta`rtipsizlik ha`m qa`eterleniwdi payda etiw ushin qarji toplaw, tiykarg`i qa`wip derege sipatinda adamlardin` sana-sezimin iyelew, ja`miyette turaqsizliq keltirip shig`ariw arqali ha`kimiyatqa erisiw siyaqli talaplardi qanaatlandiriw maqsetin go`zleydi.
Itibar beretug`in ta`repi sonda, ekstremistlik keypiyattag`i du`zilmelerdin` hesh birewi birer-bir formada o`zleri jar salip atirg`an, o`zleri «umtilip» atirg`an ja`miyet qurilisi modelin usina almaydi.
Kommunimzm, xalifaliq – «uliwma pa`rawanliq ha`m salamat proportsionalliq ja`miyeti» joqarg`i maqset dep ko`rsetilgen halda, qorqitiw ha`m buzg`anshiliq olarg`a erisiw joli sipatinda usiniladi. Bul bolsa, o`z waqtinda belgili bolg`an, Rossiya ha`m Evropada uzaq jillar dawaminda buzg`anshiliq jolinda terrorshiliq usillarin qollanip kelgen du`zilmeler jumislarin ta`miynlep kelgen anarxizm ideyalari menen uyg`inliqti an`latadi.
Ha`zirgi da`wirde ko`plegen ekstremistlik birlespeler ha`m fundamentalistler ha`r tu`rli dinler, sonin` ishinde, xristianliq, islam, iudaizm dinleri ta`liymatinan paydalanbaqta. Sonin` menen birge, diniy ritorika olarg`a ko`zde tutilg`an ja`miyettin` aniq ko`rinisin usinbag`an halda (bul olar ushin tap anarxistler siyaqli, onshelli a`hmiyetke iye emes) qiyaliy ja`miyet haqqindag`i tu`siniklerden paydalaniw mu`mkinshiligin beredi. Bunda en` a`hmiyetlisi ta`rtipsizlik ha`m turaqsizliqti keltirip shig`ariw bolip esaplanadi. Og`an erisiw bolsa, o`zine ta`n en` uliwma maqsetti quraydi, dep aytiw mu`mkin.
Nizamsiz qural-jaraq sawdasi ha`m narkobiznes esabinan u`lken mug`dardag`i qarji toplanip atirg`an, musilman du`n`yasinda qa`liplesken o`zine ta`n o`zgeshelik sebepli ju`zege kelgen sharayatta islamdi uran etip alg`an ekstremizm ha`m terrorizm qa`wipsizlikke tiykarg`i qa`wip sipatinda birinshi oring`a shiqti.
Sonni da ta`n aliw kerek, g`alaba xabar qurallarinin` rawajlaniwi ha`m ma`limleme faktori ta`sirinin` ku`sheyiwi bu`gingi ku`nde ekstremizm ha`m terrorizmnin` hesh na`rse menen o`lgshep bolmaytug`in da`rejede ko`zge taslanatug`in sotsialliq ha`diysege aylaniwina alip keldi. Salistiriw ushin% narkobiznesten kelip tu`setug`in paydag`a ha`m jalg`an revolyutsiyashiliqti qollap-quwatlawg`a qaratilg`an sotsialistlik du`zim ja`rdemine su`yenip, XX a`sirdin` 70-jillarinda Latin Amerikasindag`i ekstremistler ko`plep terrorshiliq ha`reketlerin islegen bolsa da, xalaba xabar qurallarinin` sol waqıttaǵi
rawajlaniw da`rejesi olarg`a global ko`lemge shig`iw mu`mkinshiligin bermegen edi. Bunday jag`dayda Latin merikasindag`i ekstremizm regionalliq da`rejeden tisqarig`a shig`a almag`an.
Ekstremizm ha`m terrorizm g`alaba xabar qurallari arqali jaritilmas eken, go`zlengen «na`tiyje»ni Bere almaydi. Usi ma`niste olar o`z-ara baylanisli. Terrorshiliq uriniwlari g`alaba xabar qurallarinda qanshelli ken` jaritilsa, usi ha`reketti islewden ku`tiletug`in na`tiyjeler de sonshelli tikkeley ha`m joqari boladi. Bul bolsa ol yaki bul ha`reketti ju`rgiziwden go`zlenetug`in tiykarg`i maqset bolip esaplanadi. Ma`limleme maydani rawajlanip, barg`an sayin toyinip baratirg`an, lekin oni jetkeriwde mazmuni jag`inan da, formasi menen de o`zi boladiliq u`stinlik etip atirg`an ha`zirgi da`wirde g`alaba xabar qurallari ekstremizm ha`m terrorizm qolindag`i ku`shli quralg`a aylanip barmaqta. Duris, hesh bir g`alaba xabar qurali o`z betinshe terrorshiliq urigisinin` G`na`tiyjeliliginG` an`lag`an halda sho`lkemlestiretug`in sistema bolip esaplanbaydi. Biraq ko`pshilik jag`daylarda bug`an ko`meklespekte, dep aytiw mu`mkin.
Sonni da aytip o`tiw kerek, tariyxiy, diniy ha`m milliy o`zgeshelikler xaliqtin` ken` qatlamlari menen qarim-qatnas tilin ha`m ondag`i o`zine ta`n orayliq pikirlerdi tan`lawda a`hmiyetli orin iyeleydi. A`lbette, Orayliq Aziya aymag`inda kommunistlik yamasa xristianliq emes, al a`yne usi islam uranlarinan paytsdalaniladi.
Orayliq Aziya aymag`i o`z tariyxinda islamnin` rawajlaniwina hesh qanday fundamentalistlik ha`m urispazliq elementlerin alip kirmegen. Kerisinshe, aymaqta islam dini tarqalg`an waqittan baslap bu`gingi ku`nge shekem insanpa`rwarliq ha`m tolerantliq da`stu`ri u`stin bolip kelmekte. Orta a`sirlerde Arab Shig`isinda ayirim sufizm birlespeleri urispazliq ko`rsetken ja`ne inkvizitsiya ha`m jazalaw du`zilmeleri waziypasin atqarg`an waqitta da Orayliq Aziya sufizminde insang`a muhabbat ha`m tolerantliq na`siyatlanatug`in edi.
Sonin` menen birge, barliq da`wirlerde ol yaki bul etnikaliq toparg`a tiyislilik baylanistiriwshi (birlestiriwshi) element sipatinda belgili bir waziypalardi atqarg`ani ushin da Orayliq Aziyada qarai tapqan islam dini ha`r qanday milliylikten joqari turatug`inin (kosmopolitizmdi) sa`wlelendirgenin de atap o`tiw lazim. Sonin` ushin da XX a`sirdin` baslarindag`i arab modernistlerinen o`zgeshe ra`wishte, ja`didler onnan jiraqlasip, o`z ku`shlerin birinshi gezekte ha`m diniy, ha`m milliy sanani o`siriwge sarplag`an edi.
Orta a`sirlerde Orayliq Aziyadag`i diniy tolerantliq, insanpa`rwarliq niyyetleri, ilim ha`m ko`rkem o`nerdin` rawajlaniwi Arab Shig`isinda qarsiliqti keltirip shig`ardi. Na`tiyjede XIII-XIV a`sirlerde bu`gingi ku`nde terrorshiliq du`zilmelerin qa`liplestirip atirg`an ekstremistler ideyaliq jaqtan su`yenip atirg`an fundamental salafiylik ag`imi ju`zege kelgen.
Ibn Taymiyya basshilig`indag`i salafiyler Orayliq Aziya oyshillarin, alim ha`m ulamalarin «islam mazmunin jalg`anlastiriw»da ayiplap, xalifaliqti ideallastiriwg`a tiykarlang`an ko`z-qaraslar sistemasin islep shiqti ha`m jixadti og`an erisiwdin` tiykarg`i qurali sipatinda ja`riyalap, o`z ideyalarina a`skeriy tu`s berdi. Orayliq Aziyada qa`liplesken ko`z-qaraslar usi da`wirdegi arab ortalig`inda da o`z ta`repdarlarina iye bolg`anlig`i ushin da, a`lbette, belgili bir toparlardin` ha`kimiyatin ha`lsiretetug`in edi. Solay etip, salafiylik te ha`kimiyat ushin gu`restin` na`tiyjesi edi. Usilayinsha XVIII a`sirdin` birinshi yariminda Muxammed Abdul Vaxxab salafiylik tiykarinda Arabstan yarim atawinda ha`kimiyat ushin gu`res alip bariwg`a sa`ykeslendirilgen jan`a ta`liymatti jaratti.
Jan`a da`wir Arab Shig`isindag`i proportsional ag`imlar da`slep salafiylik ha`m vaxxabiylikke tiykarlang`an bolsa da, keyin-ala olardan da ilgerilep ketti. Bul du`zilmelerdin` ideyaliq bag`darlamasi
«ixvoniylik» ha`m «jixad»qa tiykarlang`an bolip, ko`p sanli a`skeriy birelspelerge ideyaliq aziq berip kelmekte.
1928 jili Egipettin` Ismayliya qalasindag`i mektepte mudarrislik etken, sufizmnin` xasafiya mektebinen shiqqan Xasan Abduraxman al-Banno musilman a`lemin tazalaw ha`m musilman xalqi jasaytug`in ma`mleketler aymag`inda islam ma`mleketin quriwday waziypalardi o`z aldina qoyg`an
«Musilman biradarlar» birlespesin du`zdi. Barliq musilman ha`m musilman emeslerge qarsi jixad – jalpi uris ja`riyalaw usi maqsetke erisiw joli etip belgilengen edi. Al-Banno o`zinin` «Fannul-mout» («O`lim ko`rkem o`neri») kitabinda usi hu`kimetlerdi joq qiliwg`a erisiw jollarin tiykarlap berdi ha`m birinshi ret o`zin-o`zi qurban qiliw tu`rinde a`skeriy a`meliyatti tayarlaytug`in ha`m a`melge asiriwg`a baylanisli bolg`an ha`reketlerdi aqlap fatvo berdi.
Ha`rekettin` ju`zege keliw sharayatlarin, tariyxiy jag`daydi ha`m usi da`wirde Egipettegi siyasiy ku`shlerdin` salistirma salmag`in u`yreniw ko`plegen izertlewshilerge og`an mamuni jag`inan terrorizmge tiykarlang`an, trotskiyshil u`zliksiz revolyutsiya ideyasina su`yengen Kominternnin` turaqli ta`siri bolg`anlig`in atap o`tiw mu`mkinshiligin bergen edi. Musilman Shig`isinda kommunistparaz toparlardi qa`liplestiriw ushin sharayattin` jeterli emesligi Komintern belsendilerinin` eki ta`repleme terror usillarin u`gitlew, oni eksport qiliw ha`m islam sho`lkemlerin o`zlerinin` siyasiy gu`res usillari menen qurallandiriw arqali ja`miyetti turaqsizlandiriwday waziypani sheshiwge umtiliwina jol ashti. Olar bul jolda belgili bir tabislarg`a da eristi.
Bunnan tisqari, fashistler Germaniyasi emissarlarinin` aktivligine baylanisli qiziqli mag`liwmatlar da bar. 1940-jili Xasan al-Banno «Musilman biradarlar»din` tiykarg`i waziypasi terrorshiliq hu`jimlerin sho`lkemlestiriw bolg`an «qupiya apparatin»in du`zdi. Itibarldisi sonda, ol sho`lkemlestirgen ayirim a`skeriy operatsiyalar fashistler qa`wenderlik etken «Masr al-Fatot» sho`lkeim ja`rdeminde a`melge asirildi. Sol jillari «Musilman biradarlar»din` Siriyadag`i du`zilmesi de a`skerlerdin` sog`an uqsas sistemasin jaratti. Olardin` Siriyada o`tkergen a`skeriy a`meliyatlari bolsa fashistler qa`wenderlik etken Antuan Sade basshilig`indag`i Siriya Milletshilik partiyasi a`skerleri ta`repinen qollap-quwatlandi.
150 adam a`tirapinda bolg`an «qupiya apparat»tag`i a`skerler besliklerge bo`lingen halda arnawli tayarliqtan o`tken. Tayarliq barisinda a`skerlerdin` erk-iqrarin Joqarg`i basshiliqqa pu`tkilley boysindiriw, sol arqali olardi al-Bannonin` «Fannul-mout» kitabinda tu`sindirilgen usillar menen o`zin- o`zi qurban qiliwg`a tayarlag`an. Al-Bannonin` ju`z jillar dawaminda jasirin ha`reket etiw ha`m ruwxiy basshi Erkine so`zsiz boysiniw sistemasin islep shiqqan sufizmnin` xasafiya mektebine tiyisli ekenligin yadqa tu`siretug`in bolsaq, bunday texnologiya qay jerden o`zlestirilgeni ayqinlasadi.
A`meliyattin` ko`rsetiwinshe, a`skerler tiykarinan o`z pikirinde tura almaytug`in, iyi bos adamlardan tayarlanadi. Sebebi bunday adamlar o`zinin` kimligin ko`rsetiw ushin keskin, aqibeti puxta oylap ko`rilmegen qararlar qabil etiwge meyil boladi.
Solay etip, islam bayrag`i astinda ha`reket etip atirg`an ha`zirgi zaman ekstremizminin` payda boliwi ha`m rawajlaniwin tariyxtin` belgili bir da`wirinde u`stin bolg`an ko`plep elementlerdin`, ha`r tu`rli protsesslerdin` o`z-ara ta`sirinin` na`tiyjesi dep tu`siniw mu`mkin.
Ha`r tu`rli unamsiz protsesslerdin` aralasiwi islam ritorikasi menen qosilg`an halda keyin-ala eki sistema arasindag`i gu`reste uliwma turaqsizlandiriwshi qural sipatinda qol keldi. Olardin` ha`r biri o`z maqset ha`m ma`plerinen kelip shig`ip, oni qarjilandiriwg`a, kerekli bag`darg`a saliwg`a ha`reket etip keldi. «Musilman biradarlar» o`z sho`lkemlerin rawajlandiriw ushin Britaniya hu`kimetinen qarjilar alip turg`ani tariyxtan belgili. Bir waqitlari britaniyalilar olardan arab ma`mleketlerinin` siyasiy maydaninda ha`reket etip atirg`an basqa ku`shlerge qarsi ku`sh sipatinda paydalaniwg`a umtilar edi. Biraq sog`an uqsas jag`daylarda bolg`aninday, «biradarlar» bul qarjilardan terrorshiliq topilislarin a`melge asiriwda, sonin` ishinde, britaniyali puqaralardin` o`zlerine de hu`jimler uyimlastiriwda paydalang`an.
Keyin-ala «biradarliq» tiykarinda ko`plep ekstremistlik ha`m terrorshiliq birlespeler payda boldi. Da`slepki fundamentalistler Xasan al-Banno, Mustafa as-Siboiy ornina kelgen Said Kutb, Muxammad G`azaliy, Umar at-Tilmisani, Salaxiddin Ashmaviy, Aliy Bayanuniy siyaqli shaxslar usi du`zilmelerdin` ha`reketleri ja`ne de agressivlirek boliwina o`z u`lesin qosti.
1953-jili «Musilman biradarlar» birlespesinin` bir topar ag`zalari Iordaniyada «Xizbut taxrir al- islamiy» atli jan`a partiya du`zedi. Bul partiyani Taqiyuddin Nabxoniy al-Falastiniy basqaradi. Partiya o`z aldina barliq musilman ma`mleketleri aymag`inda birden-bir islam ma`mleketi – «xalifaliq» du`ziw maqsetin qoyadi. Mazmuni boyinsha «Musilman biradarlar»dan onshelli parq qilmaytug`in usi partiya o`z ha`reketlerin onin` menen muwapiqlastirilg`an halda alip bardi ha`m terrorshi du`zilmeler turaqli ra`wishte a`skerler tayarlap beriw waziypasin orinlay basladi. Tap «biradarlar» menen bolg`aninday, arnawli xizmetler bazarinda a`skerlerge talap bolmag`an jag`daylarda partiyanin` o`zi tuwridan-tuwri qopariwshiliqti a`melge asira alatug`in birlespeler du`zedi. Bul aqir-aqibette «biradarlar» bar jerde xizbutshilar, xizbutshilar bar jerde «biradarlar»din` ha`reket etpeytug`ininda ko`ringen ta`sir shen`berin bo`lip aliwday a`meliyattin` qa`liplesiwine alip keldi.
Du`n`ya ju`zi boylap ha`reket etip atirg`an bunday qu`diretli sho`lkemlerden turaqli ra`wishte kishi terrorshiliq birlespeler payda bolip turadi. XX a`sirdin` 20-jillarinin` basinan musilman a`leminde
«Junud ul-Loh», «Jixad», «al-Jixad al-Islamiy», «Shabab-Muxammad», «al-Takfir va-Xijra» ha`m
basqa da sho`lkemler is ju`rgizdi. Olardin` ko`pshiligi ha`zir de bar bolsa da, bu`gingi ku`nde joqarida atap o`tilgen sho`lkemler ag`zalarinin` en` aktiv bo`legin o`zinde toplag`an ha`m du`n`ya ju`zilik tarmaq sipatinda is ju`rgizip atirg`an «al-Kaida»nin` bir bo`legi sipatinda ha`reket etpekte.
Biraq jan`a sharayatta «al-Kaida» a`hmiyetli bir o`zgeshelikke iye, yag`niy ol ekstremistlik sho`lkemlerdi qarjilandiriw ha`m modellestiriw menen shug`illanatug`in a`skerler ha`m ekstremistlerdin` xizmetleri bazari sipatinda qa`liplesti.
Usi sho`lkem «al-Kaida» jetekshilerinin` arqayin jasawi, qopariwshiliq operatsiyalarin a`melge asiriwshi u`lken mashinanin` turaqli is ju`rgiziwin ta`miyinlew ushin narkobiznes, kidnepping (qun aliw maqsetinde adamlardi girewge aliw), bay musilman sem`yalarinan qorqitiw arqali pul o`ndiriw ha`m basqa da ko`plep derekler esabinan finans qarjilarin toplaydi.
Usi jerde a`skerler xizmet bazarinda qa`siplik sheberlikke iye qa`niygelerdin` payda boliwi XX a`sirdin` 90-jillarinda terrorizmnin` ko`rilmegen da`rejede ha`wiz aliwina negiz jaratqanin atap o`tiw za`ru`r. Ga`p sonda, suwiq uris tamalaniwi menen maman qa`niygelerdin` bir bo`legi o`z ma`mleketlerinde jumissiz ha`m itibarsiz qalip qoydi. Bul olardi u`lken qarjilarg`a iye ekspertler ha`m jallanba a`skerler bazarina jeteklep keldi. Olardin` is-ha`reketleri na`tiyjesinde narkotik zatlar sawdasi jan`a da`rejege ko`terilgeni sonshelli, bul o`z gezeginde terrorshiliq topilislarinin` aktivlesiwine alip keldi.
Joqarida atap o`tilgenindey, ha`zir ju`zege kelgen halat sonnan ibarat, terrorizmge qarsi turg`an ku`shler o`z waqtinda eki polyuske tiyisli ma`mleketler uzaq jillar dawaminda jaratqan u`lken a`ydarha menen gu`respekte. A`skerlerdi jallaytug`in adamlar tu`r-tu`si belgisiz xalifaliq (yamasa kommunizm) quriw jolinda o`zin-o`zi qurban qilip, qopariwshiliqlardi a`melge asirip atirg`an adamlar sanasin iyelegen ideyalarg`a pu`tkilley biypa`rwa qaraydi. Jallawshi ekspertler hesh qashan a`skeriy ha`reketlerde jeke o`zi qatnasip, o`zlerin qurban qilmaydi. Ha`r qashan ko`len`kede qalg`an halda, olar terrorshiliqti narkobiznes penen qosip, a`melge asirilatug`in ha`reketler ko`lemin ha`m terrorshilardi tayarlaytug`in tarmaqlardi a`dewir ken`eytiwge eristi. Olar ekstremistlik du`zilmelerden usi tarawdag`i xazmetler bazarin rawajlandiriwda ustaliq penen paydalanbaqta. Bul bazar bolsa olardin` xizmetlerine turaqli talapti payda etetug`in, bazida «al-Kaida» ha`m onin` du`zilmelerin de qa`legen jolg`a salatug`in tiykarg`i buzg`inshi buwin sipatinda ko`rinbekte.
Orayliq Aziyadag`i ekstremistlik ag`imlar XX a`sirdin` 70-jillari aqiri 80-jillar baslarinda sirt ellerdegi ekstremistlik oraylar, a`sirese arab ekstremistlik sho`lkemlerinin` ha`reketleri na`tiyjesinde qa`liplese baslag`an edi. Olardin` tiykarg`i niyeti buring`i SSSRdin` musilman xalqi jasaytug`in respublikalarin o`z maqset-umtilislari shen`berine tartiwdan ibarat edi. Bunday maqset, yag`niy jalg`an revolyutsiyani eksport qiliw ideyasi usi a`sirdin` 30-jillarinda Xasan al-Banno ta`repinen bayan etilgen edi. Na`tiyjede Orayliq Aziya respublikalarinda sirt ellerden kelip atirg`an finans ja`rdemi esabinan a`sker sipatinda paydalanilatug`in shaxslardi tan`law ha`m tayarlaw menen shug`illanatug`in sistemani jaratqan toparlar payda boldi.
Oni du`ziw waqtinda sirt el instruktorlarinin` basshilig`i ha`m jergilikli buzg`inshi ku`shler qatnasiwinda aymaqta turaqsizliqti keltirip shig`ariw arqali Orayliq Aziyani a`skerler tayarlaytug`in u`lken qarjilar keltiretug`in narkotik zatlar islep shig`ariw jolg`a qoyilg`an oring`a aylandiriwday maqsetler go`zlengen edi.
Orayliq Aziya respublikalari g`a`rezsizlikke eriskennen 1990-jillardin` basinda bul toparlar aktivlesip ketti. Atap aytqanda, «Islam la`shkerleri», «Ta`wbe», «A`dalat» toparlari Fergana oypatinda turaqsiz jag`daydi ju`zege keltiriw ushin ha`reket etti.
Biraq O`zbekstan ma`mleketinin` qatan` qarsilig`i, ishki ha`m sirtqi siyasattag`i izbe-izlik, xaliqtin` g`a`rezsizligin bekkemlew jolindag`i ha`reketlerdi qollap-quwatlawi, ja`miyetlik turmistin` barliq tarawlarinda ju`rgizilip atirg`an reformalar ekstremistlerdin` ha`reketlerin joqqa shig`ardi. Ekstremistlerdin` bir bo`legi O`zbekstan aymag`inan qaship, da`slep Ta`jikistan, keyin Awg`anistandag`i a`skerler qatarina qosilip ketti.
Orayliq Aziyadag`i toparlar negizinde ju`zege kelgen ha`m o`zin «O`zbekstan islam ha`reketi» dep atag`an du`zilme 1990-jillardin` ortalarina kelip a`dewir quwatli bolip qalg`an «al-Kaida» quramina kirdi. Terrorg`a qarsi koalitsiya ta`repinen Awg`anistanda o`tkerilgen operatsiyalar waqtinda olardin` tiykarg`i bo`legi joq qilindi.
Ha`zirgi ku`nde bul du`zilmenin` qaldiqlari Pakistan menen Awg`anistan arasindag`i shegara aymaqlarinda toplanip, «al-Kaida» ha`m onin` ta`repdarlari ja`rdeminen paydalaniw imkaniyatina iye boliw ushin O`zbekstandag`i xizbut-taxrirshiler menen baylanisti tiklew, o`z-ara birge islesiwdi jolg`a qoyiw ha`m usilayinsha ja`ne de aktivlesip atirg`anin ko`rsetiwge ha`reket etpekte.

3.