Ózbekstan respublikasi joqari va orta arnawli bilimlendiriw ministirligi berdaq atindaĝi qaraqalpaq mámleketlik universiteti

1-MISOL. Zanjir elementiniń aktiv va reaktiv qarshiliklari bu elementniń uchlaridagi sinusoidal ózgaruvchi potentsiallar V farqiniń amplitudasini, element orqali ótuvchi ózgaruvchan tok I amplitudasini va ózgaruvchan potentsiallar farqi Ф fazalarinińózgaruvchan tokka salıstırĝanda siljish burchagini ólshewjolımenen aniqlanadi. Sonday qılıp, uchta х_i (i=1, 2, 3)) kiriwshamalari V, I ваФ dan iborat boladı.

Besh qator mustaqil kuzatuvlar natijasi tómendegi jadvalda keltirilgan

O’lchashlar soni, k	V (V)	I(mA)	Ф (rad)
1	5,007	19,663	1,0456
2	4,994	19,639	1,0438
3	5,005	19,640	1,0468
4	4,990	19,685	1,0428
5	4,999	19,678	1,0433

Kuzatuvlarniń órtaarifmetikmánisivabu órtamánislarnińeksperimentalstandartogʼishlariteńlamalarboyınshahisoblańan

Órta mánislar kiriwshamalariniń kutilgan eń yaxshi bahasi sifatida qabıl qilinadi, eksperimental standart ogʼishlar esa bu órta mánislarniń standart anıqsızlıqlari boladı.

2-MISOL.

Muhit temperaturai takrorlanuvchanlik sharayatida joqarı sezgirlikdagi raqamli termometr menen 23 marta ólchandi. Tajriba natijalari quyida keltirilgan, ^оС: 56,00; 57; 56,60; 56,80; 56,85; 58; 55,60; 55,65; 55,70; 56; 56; 57,20; 57,30; 57,40; 57,40; 55; 55; 55,50; 55,60; 55,70; 55,80; 55,90; 56. А tur standart anıqsızlıqniń topiń.

ESAPLAW:

1 bosqich

Olińan tajriba natijalarini órtacha arifmetik mánisini aniqlaymiz

(3.5.4.)

bu jerde - tajriba natijalarini órtacha mánisi; - har bir ólshew natijasi.

2 bosqich

Mavjdu maĝlıwmatlarni normal bólistiriwnızamıga bóysunishini uch sigma qoidasi menen tekshirib kóramiz. Bunda ushbu shart bajarilishi kerekboladı

(3.5.5.)

bu jerde - tajriba natijalarini órtacha mánisi; - har bir ólshew natijasi; - tómendegi formula menen aniqlanadigan kvadratik ogʼish

(3.5.6.)

Uch sigma qoidasi tiykarında 3σ=2,49 ga teń. Uch sigma qoidasiga barlıq natijalarni normal bólistiriwnızamıga bóysunishini bildiradi va barlıqkiriwmaĝlıwmatlari А tur anıqsızlıqni esaplawda qóllash múmkin.

3 bosqich

Ushbu bosqichda А tur anıqsızlıqni (3.5.2) anlatpaĝamuwapıq aniqlaymiz.

.

(3.5.7.)

А tur anıqsızlıqni bahalawda erkinlik darajasini sanın ham aniqlash muhim parametr esaplanadı. tómendegicha aniqlanadi

(3.5.8.)

bu jerden - ólshewlar soni.

Joqarıdagi misol ushın erkinlik darajasinińmánisi ga teńdir.