Ӛзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги Әжинияз атындағы

 “Klaster” metodi.
Klaster (g‘uncha,bog‘lam) metodi pedagogik, didaktik 
strategiyaning muayyan shakli bo‘lib, u o‘quvchilarga ixtiyoriy muammo 
(mavzu)lar xususida erkin, ochiq o‘ylash va shaxsiy fikrlarni bayon etish uchun 
sharoit yaratishga yordam beradi. ―Klaster‖ metodi aniq obyektga yo‘naltirilgan 
fikrlash shakli sanaladi. Undan foydalanish inson miya faoliyatining ishlash 
tamoyili bilan bog‘liq ravishda amalga oshadi. Ushbu metod muayyan mavzuning 
o‘quvchilar tomonidan chuqur hamda puxta o‘zlashtirilguniga qadar fikrlash 
faoliyatining bir maromda bo‘lishini ta‘minlashga xizmat qiladi.
Klaster tuzish ketma-ketligi: 
1. Katta qog‘ozning o‘rtasiga yoki sinf doskasiga yoxud yozish uchun 
foydalanish mumkin bo‘lgan sathga «Barg» so‘z yoziladi ; 
2. «Barg» mavzusiga tegishli deb hisoblangan barcha so‘z va gaplar yoziladi ; 
3. «Barg» haqida paydo bo‘lgan fikrlar markazdagi so‘zga mos bo‘lishi 
kerak ; 
4. Barg haqida ma‘lumotlar tugamaguncha yoki vaqt tamom bo‘lgunicha 
xayolga kelgan barcha ma‘lumotlar yozilaveradi ; 
5. Keltirilgan so‘z va fikrlar mazmuni va yaqinligiga qarab toifalarga ajratib 
chiqiladi. [ Eshmuratov: 24-25

---

267 
O‘quvchilarga biologiya fanidagi barg mavzusini tushuntirishda ―Klaster‖ 
medotidan foydalanish orqali mavzuni dars mobaynida oson va o‘quvchilarning
xotirasida tez qolishi, bargga tegishli bo‘lgan barcha malumotlar haqida ko‘p 
bilimlarni olishlari mumkin. Shu bilan birga bu metod orqali o‘quvchilarning barg 
haqidagi bilimlarini sinab qolmasdan, balki ularning xotirasi qaydarajada ekanligi, 
jismoniy jihatdan faolligi, o‘qituvchi tomonidan tushuntirilgan mavzuning 
o‘quvchilarga qaydarajada tushunarli bo‘lganligini ham ko‘satadi. 
― Klaster ― metodiga o‘xshagan metodlardan qo‘llab biologiya darslarini o‘tish 
oqali tirik tabiatga undagi barcha (o‘simlik, hayvonot dunyosi) tirkilga bo‘lgan 
o‘quvchilarning dunyoqarashini oshirishga yordam beradi. Bu metod nafaqat 
o‘quvchilarga balki o‘qituvchilarga ham mavzuni kengroq yoritishga yordam 
beradi. Bugungi kundagi biologiyani o‘qitishda foydalanilayotgan yangi o‘qitish 
metodlar ta‘lim jarayonini samaradorligini, o‘quvchilarning bilimdarajasini 
oshirishga yordam beradi. 
Adabiyotlar: 
1.
A.T.G‘ofurova, J. Tolipova . ― Biologiyani o‘qitishning umumiy meodikasi ‖ . - Toshkent.: 2005 .
2.
M.I. Ikromov va boshqalar . ― Botanika (O‘simliklar morfologiyasi va anatomiyasi)‖ . - T.: 2002 . 
3.
M.T.Eshmuratov. ―Innovatsion texnologiyalar o`quv jarayonida -Toshkent .: 2011. 
4.
www.ziyonet.uz
 internet sayti .