Ӛзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги Әжинияз атындағы

ЖЎХОРИ БЕЛГИЛАРИНИНГ СТАТИСТИК КЎРСАТКИЧЛАРИДАН 
УРУҒЧИЛИКДА ФОЙДАЛАНИШ 
 
Т.Кулиев - к.х.ф.н, О.Юнусов - ўқитувчи 
Гулистон давлат университети “Биология” кафедраси 
 
Уруғнинг сифатли бўлиши ҳосилдорликни ошириш билан бирга 
ўсимликларни ноқулай иқлим шароитга, жумладан, шўрга чидамлилигини
оширади. Республикамизда уруғчиликни ривожлантиришга катта аҳамият 

---

178 
берилмоқда. Ў
збекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 27 
апрелдаги ―Ўзбекистонда уруғчилик тизимини тубдан такомиллаштириш 
чора-тадбирлари‖ тўғрисидаги Қарорида 
қишлоқ хўжалиги экинларидан 
сифатли уруғлик етиштириш озиқ–овқат хавфсизлигини таъминлашнинг 
муҳим омили эканлиги алоҳида қайд этилган. Қарорда навларнинг бирламчи 
уруғчилигини ташкил этиш талаб даражасида эмаслиги ҳам кўрсатиб 
ўтилган. Ўз навбатида шуни қайд этиш керакки, уруғчилик кўчатзорларида 
танлов ишларини олиб боришда ўсимликлар миқдорий кўрсаткичларга 
аҳамият берилади. Шу сабабдан миқдорий белгилар тўғрисида маълумотга 
эга бўлиш селекция ва уруғчилик ишларини илмий асосда ташкил этиш 
имкониятини беради.
Маскур тадқиқотда Сирдарѐ вилояти шароитида жўхори миқдорий 
белгиларини статистик таҳлил қилишга доир маълумотлар ўрин олган. 
Тадқиқот объекти сифатида жўхорининг ―Қорабош‖ нави олинди. Маълумки, 
жўхори шўрга ва қурғоқчиликка чидамли қишлоқ хўжалик экинларидан
ҳисобланади. Лекин, Сирдарѐ вилояти шароитида жўхори навларининг 
уруғчилиги йўлга қўйилмаган. Тадқиқот мақсади жўхори миқдорий 
белгиларини статистик таҳлил қилиш ва танлов ишларини олиб бориш учун 
илмий асосланган критерияларни тавсия этишдан иборат. 
Жўхори 
белгиларини статистик таҳлил қилишда SPSS-14 дастури 
ѐрдамида бажарилди (Л.М.Шишлянникова). Олинган натижалар шуни 
кўрсатдики рўвак оғирлиги (2), рўвакдаги дон сони (4) ва рўвакдаги дон 
оғирлиги (5) кучли вариацияланган ва детерминацияланган (