Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

60-§. 8-laboratoriyalıq jumıs. modifikaciyalıq 
ózgeriwsheńliktiń statistikalıq nızamshılıqların úyreniw
http:eduportal.uz

---

163
GeNeTIka HaQQÍNda UlÍWMa MaǵlÍWMaT
VI BÓlIM
Instruktiv kartochka: 
a) bir ósimlik japıraǵı, tuqımı, sobıǵı hám masaqlarınıń 
uzınlıǵına qarap izbe-iz terip shıǵıń; b) japıraq uzınlıǵın 
ólsheń, alınǵan maǵlıwmatlardı dápterińizge jazıń. d) ózgeriw
-
sheńlikti grafikalıq jaqtan kórsetiwshi variaciyalıq iymek sızıqtı 
sızıń;
61-§. mutaciyalıq (genotiplik) ózgeriwsheńlik
Organizmniń genotipiniń ózgeriwi menen baratuǵın hám 
birneshe áwladlarda saqlanatuǵın ózgeriwsheńlikti 
násillik (mu­
taciyalıq) ózgeriwsheńlik
dep ataydı. Geyde bular anıq kózge 
kórinetuǵın ózgerisler bolıp, olarǵa: kelte ayaqlı qoylardıń payda 
bolıwı, tawıqlarda páriniń bolmaslıǵı (57-súwretke qarań), pı-
shıq barmaqlarınıń ayrı bolıwı, pigmentlerdiń bolmawı (albi-
nizm), adamlarda barmaqlardıń kelte bolıwı (58-súwret) hám 
kóp barmaqlılıq (polidaktiliya) (59-súwret) sıyaqlılardı mısal etip 
kórsetiwge boladı.
Tosattan payda bolatuǵın hám qatań túrde násilden-násilge 
ótetuǵın ózgerisler nátiyjesinde xosh iyisli noxattıń kelte paqa
-
llı sortları, qabat-qabat gúltaj japıraq payda etetuǵın ósimlikler 
hám júdá kóp basqa belgiler payda bolǵan. kóbinese olar júdá 
kishi, biraq sezilerli ózgeriske ushıraǵan ózgerisler esaplanadı. 
Genetikalıq materialdıń násillik ózgeriwine 
mutaciyalar
delinedi. 
Mutaciyalar gen yaki xromosomanıń dúzilisiniń ózgeriwinen 
payda boladı hám túr ishindegi hár túrliliktiń birden-bir deregi 
bolıp xızmet etedi.