Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

reakciya norması
dep ataladı. reakciya norma-
sınıń keńligi genotip penen anıqlanadı hám organizm tirishi-
lık háreketindegi belgilerdiń áhmiyetine baylanıslı. reakciya 
normasınıń tarlıǵı bas miy yaki júrek úlkenligi sıyaqlı zárúr 
belgilerge tán bolıp esaplanadı. Sonday-aq, organizmdegi may 
muǵdarı júdá keń sheńberde ózgeriwshi boladı (sút quramındaǵı 
may muǵdarı qaramal porodasına, genotipke baylanıslı).
Shıbın-shirkeyler járdeminde shańlanatuǵın ósimliklerdiń gúli 
júdá siyrek jaǵdayda ózgeredi, biraq, japıraqlarınıń úlkenligi 
http:eduportal.uz

---

161
GeNeTIka HaQQÍNda UlÍWMa MaǵlÍWMaT
VI BÓlIM
júdá ózgeriwshi boladı. adam ushın paydalı bolǵan ósim likler, 
haywanlar, mikroorganizmlerdi alıw ushın modifikaciyalıq ózge-
riwsheńliktiń reakciya normasın biliw selekciya ámeliyatında 
úlken áhmiyetke iye. Ásirese, awıl xojalıǵında jańa kóp ónimli 
poroda hám sortlardı shıǵarıwdan basqa, bar poroda hám sort-
lardan joqarı dárejede paydalanıw múmkinshiligin beredı. Modi-
fikaciyalıq ózgeriwsheńlik nızamlıqların úyreniw medicinada 
adam organizmi reakciya norması sheńberinde saqlap turıw hám 
rawaj landırıwda zárúr áhmiyetke iye boladı.
Solay etip, fenotiplik (modifikaciyalıq) ózgeriwsheńlik tómen
-
degi tiykarǵı ózgeshelikler menen xarakterlenedi: 
1) násilden-násilge ótiw qásiyetine iye emes; 
2) ózgerisler toparlı xarakterge iye; 
3) ózgerisler sırtqı ortalıq tásirine baylanıslı; 
4) ózgeriwsheńlik shegaraları genotip penen anıqlanıwı, yaǵ-
11. Biologiya, 9-klass.