Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

belgilerdiń ajıralıw nızamı
dep ataladı.
Solay etip, Mendeldiń ekinshi nızamı ajıralıw nızamı 
bolıp, onı tómendegishe túsindiriwge boladı: geterozigota 
halattaǵı eki F
1
buwın gibridlerin óz ara shaǵılıstırw nátiy-
jesinde ekinshi buwın (F
2
) da tómendegishe qatnasta ajıralıw 
baqlanadı, fenotip boyınsha 3:1, genotip boyınsha 1:2:1.
F
2
de alınǵan organizmlerdiń 25 % ti gomozigota halatta 
dominant (aa), 50 % ti dominant belgi boyınsha getero-
zigota (aa), 25 % ti recessiv belgi boyınsha gomozigota (aa) 
boladı.
Shala dominantlıq.
Mendel tájiriybelerinde noxat dániniń 
sarı reńi jasıl reńi ústinen, gúldiń qızıl reńi, aq reń ústi-
nen tolıq dominantlıq etedi. Biraq tábiyatta ayırım ósimlik 
hám haywanlar óz ara shaǵılıstırılǵanda bárháma bul qubı-
lıs kórine bermeydi. Geyde shaǵılıstırıwda qatnasqan ata-
aq
ashıq qızıl
gametalar
qızıl
http:eduportal.uz

---

134
GeNeTIka HaQQÍNda UlÍWMa MaǵlÍWMaT
VI BÓlIM
ana belgileri gibridlerde aralıq jaǵdayda násil quwalaydı. 
Geterozigota formalarda belgiler kóbinese aralıq xarakterge 
iye boladı, yaǵnıy dominantlıq shala bolıwı múmkin. Tó-
mendegi namazshamgúl ósimliginiń eki násillik formasın 
shaǵılıstırıw nátiyjeleri kórsetilgen. Olardan birewiniń gúli 
qızıl, ekinshisi ni ki—aq. Birinshi áwlad gibridleriniń hámmesi 
ashıq qızıl gúlli, yaǵnıy aralıq xarakterde boladı.
eger alınǵan birinshi buwın ashıq qızıl gúlli ósimlikler 
óz ara shaǵılıstırılsa, ekinshi buwında fenotip hám genotip 
jaǵınan qatnas 1:2:1 boladı (49-súwret).