Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

adamdaǵı xromosoma kesellikleri.
Medicina genetikasında 
citogenetikalıq metodtı nátiyjeli qollanıw nátiyjesinde adamda 
xromosomalar sanı hám de olardıń dúzilisiniń ózgeriwi menen 
baylanıslı birqansha násillik kesellikler bar ekenligi anıqlanǵan. 
http:eduportal.uz

---

173
GeNeTIka HaQQÍNda UlÍWMa MaǵlÍWMaT
VI BÓlIM
adam kariotipindegi ayırım jup — gomologiyalıq xromo-
somalar sanınıń ózgeriwi (artıwı yamasa azayıwı) aqıbetinde 
payda bolıwshı adamdaǵı ayırım xromosoma kesellikleri menen 
tanısıp shıǵamız.
autosomalar sanınıń ózgeriwi nátiyjesinde payda bolıwshı 
násillik kesellikler jınısqa baylanıslı bolmaǵan halda násillenedi. 
Buǵan mısal retinde adamda ushırasatuǵın «daun sindromı» 
násillik keselligin alıwǵa boladı. daun sindromında 21-jup 
gomologiyalıq xromosomanıń birewge artıp ketiwi, yaǵnıy 
trisomik bolıwı baqlanadı. Bunıń aqıbetinde nawqastıń diploid 
jaǵdaydaǵı (2n) xromosomaları sanı ádettegidey 46 emes, al 47 
boladı.
«daun sindromı» keselligi hayallarda da, er adamlarda da 
ushırasadı. Bul kesellikke ushıraǵan nawqastıń bası salıstırmalı 
kishi, beti úlken, kózleri kishi hám bir-birine jaqın jaylasqan 
boladı. awzı yarım ashıq, aqılı kemis boladı. Olar ádette, jınısıy 
jaqtan ázzi, násilsiz boladı. Bul kesellikke iye perzentlerdiń 
tuwılıwına sebep, sırtqı ortalıq faktorlarınıń unamsız tásiri 
hám de ana organizminiń jası esaplanadı. ananıń perzent 
kórgen waqtındaǵı jası 35—40 dan asqan bolsa, bunday keselge 
ushıraǵan perzentler tuwılıw itimalı 18—25 jastaǵı analarǵa 
qaraǵanda 10 ese kóbeyedi.
adamlarda jınısıy xromosomalar sanı ózgeriwi sebepli 
payda bolatuǵın kesellikler de anıqlanǵan. Bulardıń qatarına