Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi ájiniyaz atí

Oqıwshılardın` qag`ıyda u`stinde jumıs islep, onı durıs men`geriwine baylanıslı to`mendegilerdi islew mu`mkin:

Oqıwshılardın` ha`r bir orfografiyalıq qag`ıydanı men`gerip alıwı belgili bir izbe-izlik penen iske asadı. Ma`selen,

1. Balalar qag`ıydanı esitedi, sonlıqtan bul da`wirde olarda da`slepki tu`sinik payda boladı. Oqıwshıg`a qag`ıydag`a sa`ykes mug`allim ta`repinen tayın materiallar usınıladı. O`zlerinin` tanısqan orfografiyalıq qag`ıydasına sa`ykes material u`stinde birinshi jumıs islep ko`redi. Bul da`wirde mug`allim balalardın` isine tikkeley basshılıq etip otıradı.

2. Bunda mug`allim tayın materiallardı usınadı. Biraq bul da`wirde oqıwshılar orfogramma boyınsha o`zlerinshe jumıs islew basqıshına o`tedi. Oqıwshılar u`yrengen qag`ıydasın qaysı orında qalay qollanıw isine o`tedi. Bul eki basqısh oqıwshılardın` qag`ıydag`a sa`ykes da`slepki jumıs islewi bolıp, olar jumıs islewde ko`p g`ana qıyınshılıqlarg`a ushırasadı. Mug`allim bul jag`daylardı esine alıp, olarg`a tez-tez ja`rdem ko`rsetip otırıwı tiyis.

3. Bul waqıtta oqıwshılar jumıs islewge bir qansha ko`nligedi. Sonlıqtan tekstti o`zleri ko`shirip, tu`sirilgen ha`rip, so`zlerdi qag`ıydanı basshılıqqa ala otırıp, o`zleri qoyadı.Ga`pler du`zedi. Orfogrammag`a sa`ykes o`z jumıslarıno`zleri tekserip ko`redi.

4. Bunda u`yrengen qag`ıydalarına sa`ykes oqıwshılar o`z betinshe mug`allimnin` talar etiwine sa`ykes jumıs isleydi. Bul keyingi eki basqısh orfogrammanı tolıq men`gerip, o`zlerinshe jumıs isley alıw da`wiri boladı.Oqıwshılardın` orfogrammanı qollanıwda avtomatlasqan iskerliginin` da`slepki basqıshı boladı.

5. Oqıwshılardın` orfografiyalıq bilimin izbe-izlikke salıw, jumıs iskerliginin` avtomatlastırılg`an protsesinin` qa`liplesiwi. Burıng`ı islengen jumıslarının` en` kerekli dep tabılg`anları ta`kirarlanadı.Jumısında ketken kemshiliklerin o`zleri tekseredi, du`zetedi.

Sonın` menen birge, u`yrengenlerin qag`ıydanın` nege baylanıslılıg`ına da itibar berip barıw kerek.Ma`selen, ayırım qag`ıyda so`zdin` tu`birine baylanıslı bolsa, ayırımları qosımtalarg`a, ayırımları seslerge baylanıslı bolıp otıradı. Qag`ıyda jeke so`zlerge yamasa qosımtalarg`a tiyisli du`zilmeydi, al belgili bir topar so`zlerge (mısalı, menshikli atlıqlarg`a), sa`ykes du`ziledi. Sonlıqtan, qag`ıydanı u`yretkende usı o`zgesheliklerdi na`zerde tutıp jumıs islew kerek. Bir qag`ıydanı ekinshi qag`ıyda menen salıstırıp, olardag`ı ayırmashılıq, uqsaslıq ta`repin ashıp u`yretiw oqıwshılarda oylaw iskerliginin` payda bolıwına alıp keledi. Durıs jazıwg`a u`yretiwdin` qıyınlıg`ın, qospalılıg`ın eske alıp sabaqtın` ko`rsetpeliligin durıs paydalana biliw. Ma`selen, ha`r bir qag`ıydanı u`yreniwdin` barısında sol orfografiyalıq qag`ıydanı plakatqa jazıp ildirip qoyıw, yamasa ha`r ku`ni bir orfografiyalıq qag`ıyda u`stinde jumıs islep barıw, oqıwshılardın` ol u`stinde tez ko`nligip ketiwine mu`mkinshilik beredi. Sonın` menen birge ha`r bir orfografiyalıq qag`ıyda u`stinde ja`ma`a`t bolıp islew, sabaqlıqqa su`yenip o`zinshe islew, jeke islesiw jolların da qollanıp otırıw kerek. Sonday-aq, ha`r bir orfografiyalıq qag`ıydanı u`yreniw birdey metod penen iske asa bermeydi. Bunı materialdın` o`zgesheligine sa`ykes metod tan`law talap etiledi.

Tálim protcesinde qollanılatuǵın didaktikalıq oyınlardı mazmumına hám ámelge asırıw formasına kóre eki túrli klassifikaciyalanadı:
1.Mazmunına kóre.
2. Ámelge asırıw formasınan kóre .
Mazmunı boyınsha didaktikalıq oyınlar tómendegi túrlerge bólinedi :
_Tınısh oyınlar
_Háreketli oyınlar
_Aralas túrdegi oyınlar
2. Ámelge asırıw forması boyınsha didaktikalıq oyınlar :
_ jarıs oyınları
_saxnalıq oyınlar
Didaktikalıq oyınlardan paydalanıp Ana tili sabaǵınan
1 saatlıq sabaq islenbe
Pán muǵallimi:
Sáne:14- oktyabr
Pán: Ana tili.
Klass: 4-a klass.