Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi ájiniyaz atí

2. Baslawısh klass balalarına orfografiyalıq bilim beriwdin`
a`hmiyeti

Negizinde de, oqıwshılardı durıs jazıwg`a u`yretiw birden qıyın. Sebebi, bul birinshiden, so`ylew menen oylawg`a baylanıslı, sonlıqtan da`slep balanın` sintaksislik jaqtan ga`pti durıs du`ze biliwge, so`zlerdi ornı-ornı menen durıs qollana biliw menen baylanıslı. Ekinshiden, balalardı durıs jazıwg`a u`yretiw, og`an ko`nliktiriw qıyın da, qospalı da jumıs. Sebebi, bul ushın mug`allim a`piwayı shınıg`ıw u`stinde jumıs islewden baslap, balalardın` do`retiwshilik jumıs islew da`wiri arasındag`ı joldı a`meliy jaqtan islewdin` barısında basıp o`tedi. U`shinshiden, bul boyınsha ha`r bir u`yrengenin avtomatlastırıw protsesine o`tkeriw.Bul-orfografiyalıq qubılıslardı sanalı men`geriw menen baylanıslı.Orfografiyalıq ha`reket a`stelik penen qa`liplesedi.Mug`allim oqıwshılardın` ha`r bir orfografiyalıq qubılıstı sanalı men`gere alıwına erisip otırıw kerek.

Ko`rip otırg`anımızday, baslawısh klass balaları ushın durıs jazıwdı u`yreniw qansha a`hmiyetli bolıwına qaramay, ol u`stinde ko`nliktiriw isin sho`lkemlestiriw isi de mug`allim ushın qıyın protsess. Sonlıqtan, mug`allim oqıwshılardın` mektepke kelgen ku`ninen baslap-fonetikalıq, morfologiyalıq, sintaksislik ha`m stilistikalıq jaqtan durıs jazıw normasına baylanıslı qubılıslardı sanalı men`gerip barıwına erisiw, ol u`stinde sho`lkemlestiretug`ın ha`r bir a`meliy isimizdin` oqıwshılardın` so`zlerdi fonetikalıq jaqtan esitiw, ma`nilik, grammatikalıq, ko`riw uqıpların iske qosıw arqalı g`ana jumısta na`tiyjelilikke erise alamız.

Orfografiyalıq qag`ıydalar u`stinde jumıs islew.

Oqıwshılarg`a durıs jazıwdı u`yretiw mektepke kelgen ku`nnen baslang`anı menen bul da`wirde hesh qanday orfografiyalıq qag`ıyda u`stinde jumıs islenbeydi. Orfografiyalıq qag`ıyda u`stinde jumıs islew ju`da` qıyın ha`m qospalı.Sonlıqtan bul boyınsha da`slep grammatikalıq qag`ıyda menen islesip, onnan keyin orfografiyalıq qag`ıyda menen islesiwge o`temiz.Sebebi grammatikalıq qag`ıyda orfografiyalıq qag`ıydanın` tiykarı bolıp esaplanadı. Ma`selen, II(III) klassta atlıqtı oqıp u`yrenedi. Onda atlıqtın` ma`nilik jaqtan tu`rleri-menshikli ha`m g`alabalıq atlıqtın` ne ekenligin u`yrenip bilgennen keyin g`ana menshikli atlıqlardın` bas ha`rip penen jazılatug`ını u`yretiledi. Bunday izbe-iz u`yreniw-fonetikalıq, leksikologiyalıq, grammatikalıq materiallardı u`yreniwdin` barlıq basqıshında da iske asıp otırılıwı tiyis.