Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilim ministirligi

VENN DIAGRAMMASI’NI’N’ BERILIWI

Sabaqqa belsendi qatnasqan magistrlerlerdi awızsha soraw, soraw-juwaplar ótkeriw arqalı bahalar baraman.

Temaǵa baylanıslı mısallar jıynap, lingvistikalıq tallawlar islew.


7-tema. Kórkem teksttiń fonetikalıq ózgeshelikleri. Sh.Seytov, K.Mámbetov shıǵarmaları tiykarında

1-Qosımsha

Temaǵa baylanıslı mısallar jıynap, lingvistikalıq tallawlar islew.
Til sesleriniń sozımlılıǵı, seslik simvolizm hám olardıń poetikalıq xızmetleri tuwralı maǵlıwmat beriw.
Qorqqanlarǵa qos kóriner,
Joldaslıq jolda biliner,
Júrgenge jormal iliner,
Kóp kórerseń júre-júre.

Seslik qaytlawlar prozalıq dóretpelerde de ushırasadı: Tórt pil súyeginen torlanǵan tórt múyeshli tilla taxttıń ústinde, omırawın kóterip oylanǵan túrde Tınaxmet otır (“Poskan eli”, 513-bet).

Kórgen-kórgendey betlerin basısıp, uw-shuw, ǵawır-ǵawır («Jaman shıǵanaqtaǵı Aqtuba», 180-bet).

Predmetti seslerge teńew arqalı sol kórinis kóz aldıńa elesleydi. Jaydaǵı koridorlar «T» pishiminde eken, kelte koridordan zıyaratshılar úlken koridorǵa shıqtı.

(«Jaman shıǵanaqtaǵı Aqtuba», 301-bet).
Rifma gápte hár komponenttiń aqırǵı buwınınıń uyqasıwında kórinedi. Poeziyalıq dóretpelerde jiyi ushırasadı. Onda sózler tek sırtkı forması menen emes, mánisi jaǵınan da úylesip keledi.
Qosıq qatarlarında sózlerdiń sońǵı bir buwını uyqasıp keledi:
Aqsuńqar aq tuyǵın qarshıǵa kuslar,
Qálegen awların jazdırmay uslar,
Qálpesiz qus ań almasa jan doslar,
Mısal qus jamanı boldım quladin
(A.Dabılov)
Dástanlarda qara sóz benen jazılǵan orınlarda da sózlerdi bir-birine baylanıstırıw ushın qollanıladı:

Taqatım joq meniń olsız bolmaǵa,

Japa tıyıǵın shiyrin janǵa salmaǵa,
Keldim sennen bir xabarın almaǵa
Donay dárya, sennen G’árip ótti me?
(«G’árip ashıq»).
Naqıl-maqallarda:
Bilmeseń sózleme,
Miynetsiz baxıt izleme.
Eńbekten qashqan dúmpekte jatar,
Suw shıǵara almay jalıǵar.
Qosıq qatarlarında sózlerde sońǵı eki buwınnın uyqasıp keliwi:

Aspanǵa usharsań bolsa qanatıń,

Shad bolarsań shadlı bolsa elatıń.
Xalkıń menen bolsa tilek muratıń,
Ómir súrerseń udayına el menen.
(Kúnxoja)