Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilim ministirligi

4-Tema: Kórkem tekst hám onıń bólimlerin baylanıstırıwshı qurallar

1. Kórkem tekst hám onıń bólimlerin baylanıstırıwshı qurallar 2. Bayanlawısh formaları 3. Almasıqlar 4. Leksikalıq tákirar 5. Orın hám waqıttı bildiriwshi birlikler 6. Parcellyatlar 7. Nominativlik hám infinitivlik gápler 8. Sinonimler 9. Kiris sózler hám dánekerler

Aqılıy hújim metodı
Aqılıy hújim toparlar arasında qollanılatuǵın, kóplep ideyalardı islep shıǵıw múmkin bolǵan metod yesaplanadı. Bul haqıyqattan da oqıwshılardıń oqıw procesinde belsene qatnasıwı, túrli ideyalardı bayan yetiw payıtında basqalardı da sabaqqa qızıǵıwshılıq penen qatnasıwǵa, dóretiwshilik penen islewine imkaniyat beriwshi hám oǵan baǵdarlawshı metod bolıp yesaplanadı. Aqılıy hújim sonıń ushında belsendiliktiń tiykarǵı usılı, onda jalǵız islew múmkin yemes, bir ideya topardıń barlıq qatnasıwshıların bir waqıtta ózine tartıp aladı. Muǵallim tema yaki sorawdı ayırıp alıwı zárúr, keyin oqıw belsendiligi 5-10 minut aralıǵındaǵı waqıtta kórinedi.
Aqılıy hújim túrli formada qollanılıwı múmkin. Máselen, qandayda bir temanı bekkemlew ushın, jańa soraw qoyıw yamasa qandayda bir qálegen mashqalanı sheshiw ushın. Aqılıy hújim metodı tómendegishe ótkeriledi:
1. Topardıń barlıq qatnasıwshılarına bir tema hám bir soraw qoyıladı.
2. Oqıtıwshı oqıw procesinde bársheniń dıqqatın ózine qaratıwǵa háreket yetedi. Klastaǵı barlıq oqıwshılarǵa soraw beredi hám qanday bolsa da temaǵa baylanıslı múmkin bolǵan barlıq pikirlerdi aytıwdı soraydı.
3. Barlıq, hátte, nadurıs pikirler bolsa da aytıwǵa ruqsat beriledi. Aytılıp atırǵan pikirler ishinde bir ǵana tiykarǵı pikir saqlanıp qalıwı kerek.
4. Bir pikir de talqılanbaydı, qarsı pikir aytılmaydı, bahalanbaydı.
5. Tiykarǵı pikirdi muǵallim taxtaǵa jazadı yamasa ekranda kórsetedi.
6. Aqılıy hújim tamamlanǵannan keyin, barlıq ideyalar toplanıwı, toparlarǵa ajıratılıwı yamasa kategoriyalarǵa bóliniwi múmkin.
Aqılıy hújim metodı qatnasıwshılardıń oylaw qábiletinen, bar bilimi hám imkaniyatlardan ónimli paydalanıwǵa qaratılǵan. Máselen, qaraqalpaq tili sabaqlarında: Til degenimiz ne? degen soraw beriledi. Oqıtıwshı oqıwshı yaki magistrlerlerden bul sózdiń mánisin hám onı qalay túsinetuǵınlıǵın soraydı. Oqıtıwshı oqıwshı yaki magistrlerlerdiń pikirin taxtaǵa jazıp baradı.