Ўзбекскистон алоқа ва ахборотлаштириш агентстлиги

Elektromagnit sistemali asboblar tashqi magnit maydoni ta’siridan saqlaydigan konstruksiyali qilib ishlab chiqariladi, ularning aniqlik klassi oddiy asboblarnikidan birmuncha yuqori, ammo bunday asboblar qimmat va murakkab tuzilishga ega.

Elektrodinamik sistemali asboblar bilan o‘zgarmas va o‘zgaruvchan tok zanjirlaridagi tok,kuchlanish va quvvat o‘lcha­nadi.

Induksion sistemali asboblar o‘zgaruvchan tok schyotchiklari sifatida qo‘llaniladi.

Elektr asboblarning o‘lchash chegarasi ular strelkasining mak­simal og‘ishida ko‘rsatgan qiymati bilan aniqlanadi.

Agar mavjud elektr asbobning o‘lchash chegarasi etarli bo‘lmasa, uni kengaytirish mumkin.

Ampermetrning o‘lchash chegarasini kengaytirish uchun o‘zgarmas tok zanjirida shuntlardan foydalaniladi. Shuntlar asboblarga parallel ulanib, ular asbobning o‘ziga yoki alohida o‘rnatiladi.O‘zgaruvchan tok zanjirida ampermetr o‘lchash chegarasini kengaytirishda tok transformatorlari qo‘llaniladi. Tok transformatorining bir­lamchi chulg‘ami zanjirdan o‘tuvchi yuklanish toki bilan aniqlanib, ikkilamchi chulg‘ami esa 5a tokka hisoblanadi.

Voltmetrning o‘lchash chegarasini kengaytirish uchun o‘zgarmas tok zanjirlarida kalibrlangan qo‘shimcha qarshiliklar ishlatiladi. Qo‘shimcha qarshilik voltmetrga ketma-ket ulanib, u asbobning o‘zi­ga yoki alohida o‘rnatiladi. O‘zgaruvchan tok zanjirlarida voltmetr­ning o‘lchash chegarasini kengaytirish uchun kuchlanish transformatorlari ishlatiladi. Kuchlanish transformatorining birlamchi chulg‘ami, zanjirning kuchlanishi bilan aniqlanib, ikkilamchi chulg‘ami 100 volt kuchlanishga hisoblangan bo‘ladi.

Vattmetrning o‘lchash chegarasini kengaytirish uchun vattmetr­ning tok chulg‘ami tok transformatori orqali, kuchlanish chulg‘ami ­kuchlanish transformatori orqali ulanadi. Tok va kuchlanish transformatorlari orqali ulangan asboblarning o‘lchash qiymatlarini aniqlashda transformatorlarning transformatsiya koeffitsientlari hisobga olinadi.