Ўзбекистрн республикаси

Масала 1.G₁ = 100 кг оҳактош ва коксдан иборат бўлган шихтани куйдиришда аниқлансин: 1) таркибида а = 91% С, в = 7%, с = 2% сув бўлган кокс сарфи; 2) ўчоқ гази % таркибида; 3) Куйдириш реакцияси иссиқлиги, агарда моддаларнинг хосил бўлиш иссиқликлари қуйидагича бўлса:
Q_CaCO3 = 1206000 кДж/кмоль; Q_CaO = 635100 кДж/кмоль;
Q_CO2 = 493510 кДж/кмоль;
Оҳактошни парчаланиш даражаси х = 95,0 ва α = 1,4 марта кўп булаётган булса;
Ечим: 1) 1 кмоль, яъни 100 кг охактошни термик парчаланиши
CaCO₃ CaO +CO₂ –Q
Иссиқлиги: Q₁=Q_CaO + Q_CO2 – Q_CaCO3 =435100 [phone] = -16390 кДж/кмоль.
Парчаланиш даражаси эътиборга олинса.
Q₂=Q₁ = (-187390) 0,95 = - 158520кж/кмоль
Яъни шунча иссиқлик 100 кг ёки 1 кмоль оҳактошни куйдириш учун кеарк экан, яъни реакция эндотермик.
Тоза углерод ёниш иссиқлиги q_c = 32784 кДж/ кг бўлса G1 = 105 охактошни куйдириш учун керак бўлган иссиқликни (агарда углерод тулиқ ёнса) хосил қилувчи углерод миқдори:
G2 = углерод
Агарда коксдаги углерод миқдори а = 91% С бўлса, кокс сарфи:
G3 = кокс.
2. Ўчоқ гази % таркибини аниқлаш: (СО₂ + О_2(озод) + N₂)
СО₂ миқдори: а) СаСО₃ = СаО + СО₂ – Q₁
Б) С + О₂ = СО₂ + Q₂
10 т оҳак тош парчаланганда чиқадиган СО миқдори:
100кг СаСО₃ __ 22,4м³ СО₂
10000 кг СаСО₃ __ V₁
V₁ =
Б) 514 углерод ёнганда СО2:
V₂ = хосил бўлади.
Барча СО₂: V3 = V1 + V2 = 2128 + 959,5 = 3087,5 м³ СО₂
Кислород миқдори :
Кокс ёқиш учун СО2 миқдорига тенг О2 миқдори:
V₄ = V₂ = 859.5м³ О₂
Агарда α = 1,4 лигини эътиборга олсак, О₂ миқдори:
V₅ = V4*α = 959.5*1.4 = 1343.3 м³ О₂
Реакцияга киришмай қолган озод О₂ миқдори:
V₆ = V₅ – V₄ = 1343.3 – 959.5 = 383.8 м³ О₂
Ҳаво билан кирадиган N₂ миқдори:
V₇ = м³ N₂
Шундай қилиб, ўчоқ гази таркиби:
СО₂ = V₃ = 3087.5 м³ ёки Р_СО2 = 36,2%(ҳ)
O₂ = V₆ = 383.3 м³ Р_О2 = 4,5% (ҳ)
N₂ = V₇ = 6060.7 м³ Р_N2 = 59.3% (ҳ)
Жами: 9532м³ Р = 100%