И К К И Н Ч И Б Ў Л И М
Т И Н Ч Л И К В А Х А В Ф С И З Л И К К А Қ А Р Ш И
Ж И Н О Я Т Л А Р
V III боб. Т И Н Ч Л И К ВА И Н С О Н И Я ТН И Н Г
ХАВФСИЗ ЛИ ГИ ГА Қ А РШ И Ж И Н О ЯТЛА Р
1-§. Урушни тарғиб қилиш
(Ў зР Ж К 150-моддаси)
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 17-модцасида бел
гилаб қўйилганидек, «Ўзбекистон Республикаси халқаро муноса -
батларнинг тўла ҳуқуқли субъекщдир. Унинг ташқи сиёсати давлат-
ларнинг суверен тенглиги, куч ишлатмаслик ёки куч билан таҳдвд
кдлмаслик, чегараларнинг дахлсиашга, низо ларни тинч йўл билан
ҳэл этиш, бошкэ давлатларнинг ички ишларига аралашмаслик қоида-
ларига ва халқаро ҳуқуқнинг умум томонидан
эътироф этилган
бошқа қоидалари ва нормаларига асосланади». Урганилаётган жино
ятнинг ижгимоий хавфлилиги аввало шундан иборатки,
шахс бир
мамлакатни иккинчи мамлакатга нисбатан агрессия содир кдлишга
ундовчи юялар, қарашлар, чақириқларни тарғиб қилар экан, тинч
лик ва давлатларнинг тинч-тотув яшашига хавф туғдиради.
Урушни таргаб қилиш халқаро ҳуқуқ нормаларига зиддир.
Урушни таргаб кдлишнинг объекта ҳар кандай давлат тараққи-
ёти ва ҳаётий фаолиятини амалга ошириш шарти булган тинчлик
ва тинч-тотув яшашдир.
Объектив томондан жиноят бир томоннинг иккинчи бир мам
лакатга нисбатан агрессия ҳаракатларини амалга ошириш мақсади-
да турли шаклдаги қарашлар, гоялар ёки чакдриқларни тарқати-
шидан иборатдир.
Тарғиб кдлиш ошкора ёки яширин бўлиши мумкин. Таргаб
қнлнш деганда, одамларда уруш бошлаб юборишга азму кдрор қўзга-
тиш мақсадида уларнинг онги ва иродасига таъсир курсатиш ту
шунилади.
Таргибот турлича усуллар билан, яъни огзаки, ёзма,
оммавий ахборот воситалари, газеталар, журналлар, телевидение-
дан фойдаланилган ҳолда олиб борилиши мумкин. Урушни таргаб
кдлиш усуллари жиноятнинг квалификациясига таъсир кўрсат-
майди, лекин улар жазо тайинлапща ҳисобга олиниши мумкин ва
лозим.
Агрессияга ундовчи қарашлар ғоялар, чақириқларни таркдтиш-
нинг ошкора равшцда амалга оширилганлиги ҳам жиноятнинг ква-
лификацияси учун аҳамият касб этмайди.
Урушни тарғиб қилиш қандай оқибатлар рўй берганлига, яъни
агрессия бошлангани ёки бошланмаганидан қатьи
назар тамом
бўлган жиноят, деб ҳисобланади.
Субъектив томондан жиноят тўғри қасддан содир этилади, яъни
айбдор ўзи содир этаётган ҳаракатларнинг ижгимоий хавфли хусу
сиятини англайди ва уларни содир этишни хоҳлайди. Кдлмишнинг
мақсади ва сабаблари жиноятнинг квалификацияси учун аҳамияг-
ли эмас.
Жиноятнинг субъекти 16 ёшга тўлган ҳар қандай шахс булиши
мумкин.
2 -§ . Агрессия
(У зР Ж К 151-моддаси)
Бу модда икки қисмдан иборатдир.
Босқинчиликҳаракатларини режалаштириш ёки унга тайёргар
лик кўриш ёхуд шу ҳаракатларни амалга ошириш мақсадида тил
бириктириш халқаро ҳуқуқ нормаларига мувофиқтинчликка кар
ши қаратилган жиноятлар ҳисобланади.
Босқинчилик (агрессия) урушини режалаштириш, унга тай
ёргарлик кўриш ижгимоий жиҳатдан ниҳоятда хавфлидир, чун
ки бундай ҳаракатларнинг содир этилиши давлатлар ўртасидаги
муносабатларнинг бузилишига, халҳаро муносабатларнинг кес-
кинлашувига, пировард натижада жуда кўп инсонларнинг кур-
бон бўлишига, турли объекгларнинг вайрон бўлишига, шаҳар ва
қишлоқларнинг харобага айланишига олиб келиши мумкин. Ҳозир-
ги вақгда босқинчилик урушининг оқибатларини олдиндан ай
тиш мушкулдир.
Жиноятнинг объекги тинчлик ва инсоният хавфсизлигидир.
Объектив томондан жиноят (ЎзР Ж К 151-модда l -қисми) аг-
рессияни режалаштиришда ёки унга тайёргарлик кўришда ёхуд
шу ниятни амалга ошириш мақсадида тил бириктирищда намоён
бўлади.
Уруш — турли давлатлар ёки халқлар ўртасидаги қуролли ку-
рашдир.
БМТ Бош Ассамблеясининг 1974 йил 14 декабрдаги Резолю-
циясининг 1-моддасига мувофиқ, давлатнинг ўз қуролли кучла-
Do'stlaringiz bilan baham: