Ўзбекистоннинг энг янги тарихи

3. “Ўзбекистоннинг энг янги тарихи” фанини даврлаштириш, уни ўрганишда манбаларнинг ўрни. “Ўзбекистон энг янги тарихи”ни тадқиқ этиш, ўрганишда уни тўғри даврлаштиришнинг аҳамияти каттадир. Советлар ҳукмронлиги даврида СССР таркибидаги юздан ортиқ халқлар тарихи, жумладан, бизнинг Ватанимиз тарихи синфий кураш, инқилобий ҳаракатларга асосланган марксистик формацион ғояга бўйсундирилган ҳолда даврлаштирилди. Барча халқлар тарихи беш даврга: ибтидоий жамоа тузуми, қулдорлик тузуми, феодализм тузуми, капитализм тузуми ва социализм, коммунизм тузуми. Бундай даврлаштиришнинг мақсади жамият тараққиёти инсониятни албатта коммунизмга олиб боради, деган “ғояни” илгари суриш ва оқлашдан иборат эди. Бу ғоянинг қанчалик тўғрилигини XX асрда кўпгина халқлар тақдирида синаб кўрилди, пировард натижада фожиали оқибатларга олиб келди. Ҳаммани тенглаштириш ғояси амалда мулкдорлар, бадавлат табақаларни камбғаллар, йўқсиллар даражасига туширди, жамиятда оммавий лоқайдлик, дангасалик, боқимандалик кайфиятини келтириб чиқарди. Шу боис инсоният XX аср охирларига келиб бу ғояни ўз елкасидан улоқтириб ташлади, бутун дунёда синфий қадриятлардан миллий ва умуминсоний қадриятларнинг устунлиги эътироф этилди. Ўзбекистонни мустақил ривожланишининг моҳияти, мазмуни ва аҳамиятини баҳолаб, Ўзбекистоннинг энг янги тарихи қуйидаги босқичларга бўлиш мумкин., хусусан:
биринчи босқич: 1989 йилдан 1991 йилгача. Бу босқич 1989 йил ўрталарида республика ижтимоий-сиёсий ҳаётидаги ўзгаришлар, янги раҳбарнинг сиёсат майдонида пайдо бўлиши, миллий манфаатлар устуворлигининг ошиб бориши, миллий истиқлол ғоясининг пишиб этилиши, Мустақиллик декларациясининг қабул қилиниши, 1991 йил август воқеалари, ГКЧП, Совет давлатининг таназзулга юз тутиши билан тавсифланади;
иккинчи босқич: 1991 - 2000 йиллар. Бу босқич СССРнинг парчаланиб кетиши негизида юзага келган муаммоларни бартараф этиш билан боғлиқ саъй-ҳаракатлар, мамлакатимизда миллий давлатчилик асосларининг шакллантирилиши, ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиётига ўтиш, тараққиётнинг ўзбек модели (иқтисодиётнинг сиёсатдан устуворлиги, давлатнинг бош ислоҳатчилиги, ҳаётнинг барча соҳғасида қонун устун туриши, кучли ижтимоий сиёсат, бозорга тадрижий равишда ўтиш)нинг ишлаб чиқилиши, иқтисодий ислоҳатлар стратегияси ва йўлини шакллантириш механизми ва уларнинг ҳуқуқий негизининг барпо этилиши, давлат мулкини хусусийлаштириш ва кўп укладли иқтисодиёт асосларини шакллантириш, қишлоқ хўжалигини ислоҳ қилиш, аграр муносабатларнинг янги турини шакллантириш, институционал ўзгаришлар ва бошқарувнинг маъмурий-буйруқбозлик тизимини тугатиш,нархларни эркинлаштириш ва бозор инфраструктурасини шакллантириш, ташқи иқтисодий фаолиятни эркинлаштириш ва жаҳон иқтисодий ҳамжамиятга қўшилиш, ишончли ижтимоий кафолатларни таъминлаш, халқнинг маънавий-руҳий тикланиши, иқтисодий ва ижтимоий-сиёсий барқарорликнинг таъминланиши ва уларнинг ишончли қонунчилик ва ҳуқуқий асосларининг яратилиши, давлат бошқарувининг янги тузилмалари юзага келиши, жамоат ва фуқаролик институтларининг асослари барпо этилиши, бозор иқтисодиётига ўтишнинг амалга оширилиши билан тавсифланади;