«Ўзбекистон темир йўллари» датк

Yuklarning sinflanishi 

 

Y

ukl

ar

 va

 ta

’s

ir

la

r 

D

o

imiy

  

Kurilish konstruksiyalari vazni, tuproq og’irligi va bosimi, 

oldindan uyg’otilgan zo’riqish va boshqalar 

V

aqt

incha

 

(m

uvaqqa

t)

 

Uzoq 

muddatli 

Jihozlar vazni, gaz, suyuqlik va sochiluvchan 

jism bosimi, bitta krandan tushgan yuk va 

boshqalar 

Qisqa 

muddatli 

Хarakatlanuvchi tarkib, odamlar vazni, kranlar, 

telferlar, vaqtincha jihozlar, qor og’irligi, 

---

 

7 

shamol bosimi va boshqalar 

Maxsus 

Zilzila va portlash ta’siri, avariya yuklari, 

gruntning notekis cho’kishidan hosil bo’lgan 

yuklar 

 

1.2-jadval 

Yuklarning uyg’unlashuvi (qo’shilish rejasi) 

 

Yu

kl

ar

ni

 q

o

’sh

ish

 

A

so

si

y

 qo’

shi

lm

a-

la

r 

 

I guruh 

Doimiy yuk 

Uzoq muddatli yuk 

Bitta qisqa muddatli yuk 

II guruh 

Doimiy yuk 

Uzoq muddatli yuk 

Ikkita  va  undan  ortiq  qisqa  muddatli  yuklar 

γ

f 

=0,9 

Maxsus 

qo’shilmalar 

Doimiy yuk 

Uzoq muddatli yuk 

Qisqa muddatli yuk 

γ

f 

=0,8 

Yakka maxsus yuk 

 

 

1.3. Ko’prik konstruksiyalarida ishlatiladigan materiallar va ularning 

xossalari  

 

Beton va uning xossalari. Betonning sinflanishi. Bog’lovchi, to’ldiruvchi 

va  suv  aralashmasining qotishidan  hosil bo’lgan sun’iy tosh beton deb ataladi. 

Beton  quyidagi  turlarga  bo’linadi:  og’ir,  yengil,  maydadonali,  zo’riquvchi, 

yacheykali va b. 

Og’ir  beton  –  bu  zich  strukturali  beton  bo’lib,  sementli  bog’lovchi,  katta 

va  mayda  zich  to’ldiruvchilardan  tashkil  topgan.  U  qurilishda  eng  ko’p 

tarqalgan beton bo’lib, asosan yuk ko’taruvchi konstruksiyalarda ishlatiladi. 

Yengil  beton  (sementli  bog’lovchi  va  g’ovak  to’ldiruvchilardan  tashkil 

topgan)  bino  va  inshootlarning  yuk  ko’taruvchi  va  ko’tarmaydigan 

konstruksiyalarida ishlatiladi.  

Yacheykali  beton  yuk  ko’tarmaydigan  konstruksiyalarda,  katta  g’ovakli  – 

faqat  betonli  konstruksiyalarda  (masalan,  drenajlar  va  gidrotexnik  inshootlar 

filtrlari),  maydadonali  beton  esa  yig’ma  konstruksiyalarni  choklarini  to’ldirish 

uchun va armotsementli konstruksiyalarda ishlatiladi.