Ўзбекистон табиий

Геоэкологик муҳитнинг ландшафт таҳлили.
Ҳозирги кунда 
ҳудудий табиий географик таҳлил халқ хўжалигида кенг 
қўлланилмоқда ва самарали амалий натижалар бермоқда. Айниқса 
қишлоқ хўжалик тармоқларини жойлаштириш масалаларини ечишда 
ҳудудий таҳлилни кенг ва тўлиқ қўлланиш яхши натижа беради. 
Ландшафтлар асос қилиб олинган табиий географик районлаштириш 
харитаси қишлоқ хўжалик ишлаб чиқиши учун табиий муҳитга оид 
зарурий маълумотларни беради. Табиий муҳитнинг бирор хўжалик 
мақсади учун яроқлилигини аниқлашда асосий мезон табиат 
компонентлари эмас, балки бир хил табиий шароитга эга бўлган ва 
табиий географик ҳудудларнинг мазмунини ташкил этувчи 
ландшафтларнинг типологик комплексларидир. Улар табиий 
географик шароити жиҳатидан нисбатан бир хил бўлган жойлардир. 
Бинобарин, бундай жойлар қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига 
бевосита ѐки билвосита таъсир этадиган тоғ жинслари, рельеф, тупроқ 
ва ўсимлик қоплами, сувлари, иқлимига, яъни муайян табиат 
компонентларига асосланиб ҳам ажратилади. 
Ландшафтлар қишлоқ хўжалиги эҳтиѐжлари нуқтаи назаридан 
баҳоланганда 
уларнинг 
мазкур 
жойларнинг 
ўзлаштириш 
имкониятларини чегаралаб турадиган хусусиятлари ҳам кўрсатиб 
ўтилади. Ландшафтларнинг бу жиҳатлари тупроқ қоплами 
(ривожланиши, шўрланиш, ботқоқланиш даражаси, тошлоқли ѐки 

---

161 
гилли, қумли эканлиги), геоморфологияси (рельефнинг хусусиятлари, 
ер юзасининг нотекислиги, ѐнбағирларнинг қиялиги) билан ўзаро 
боғлиқдир. 
Н.А.Когай (1971) юқорида айтилганларни ҳисобга олиб 
ландшафтларни деҳқончилик нуқтаи назаридан гуруҳлаштиради ва 
уларни жуда паст сифатли, паст сифатли, ўртачадан паст сифатли, 
ўртача сифатли, ўртачадан юқори сифатли, юқори сифатли табиий 
комплексларга бирлаштиради (11-жадвал) 
11-Жадвал