Ўзбекистон табиий

Қўриқхона, миллий боғ ва буюртма қўриқхоналар. 
1993 
йилда «Махус муҳофаза қилинадиган ҳудудлар тўғрисида» қонун 
қабул қилинди. Унда бундай ҳудудларни аниқлаш, уларни тартибга 
солиш, муҳофаза қилиш қонун-қоидалари қайд қилинган. Ўсимлик ва 
ҳайвонот дунѐсини муҳофаза қилиш, уларнинг нодир ва тугаб 
бораѐтган турларини сақлаб қолишда, сонини кўпайтиришда 
қўриқхона, миллий боғ ва буюртма қўриқхоналар аҳамияти каттадир. 
қўриқланадиган ерларнинг умумий майдони 2 млн. гектардан ортиқ. 
Мамлакатда 9 қўриқхона бўлиб, 5 таси – тоғда, 2 таси – дарѐ 
қайиридаги тўқайда ва 1 таси чўл ландшафтларида жойлашган. Булар 
Чотқол тоғ-ўрмон, Зомин, Қизилқум, Бодайтўқай, Нурота, Зарафшон, 
Ҳисор, Сурхондарѐ, Китоб қўриқхоналаридир. Бу қўриқхоналарда 
биоэкологик тадқиқотлар олиб борилади. 
Қўриқхоналардан ташқари камайиб кетаѐтган ўсимлик ва
ҳайвон турларини сақлаб қолиш ва тиклаш мақсадида 9 та буюртма 
қўриқхона барпо этилган. Булар Арнасой, Қоракўл, Сайғоқ, Судочъе, 
Саримиш, Қорақир, Қарнобчўл, Қўшработ, Денгизкўл буюртма 

---

158 
қўриқхоналар бўлиб, уларда қишловга учиб келувчи йирик 
қушлардан – ўрдак, ғоз, бирқозон, оққуш, сув қушларидан ўрдак, ғоз, 
қоравой, фламинго (қизилғоз) ҳимоя остига олинган. 
Алоҳида экологик, тарихий ва нафосат аҳамиятига эга бўлган, 
шу билан бирга табиатни муҳофаза қилиш, рекреация, илмий, 
маданий, маърифий мақсадларда фойдаланишга мўлжалланган 
алоҳида муҳофаза этиладиган объектларни ўзида қамраб олган 
миллий боғлар ҳам ташкил этилган. Бундан миллий боғлар ҳозирча 2 
та: Зомин миллий боғ (майдони 241,1 км
2
) билан Угом-Чотқол 
миллий боғи (5745,9 км
2
) ажойиб иқлимли серманзара ландшафтлари 
аҳолининг дам олиб, хордиқ чиқариши, спорт туризми машғулотлари 
билан шуғулланиши учун жуда қулайдир. Унда баргли сийрак тоғ 
ўрмонлари, бутазорлар, арчазорлар, субальп ўтлоқлари табиий 
комплекслари ва уларда яшайдиган ноѐб ҳайвонлар муҳофаза 
қилинади, илмий ишлар олиб борилади.