Ўзбекистон респупликаси

Oldindan berilgan savollar asosida suhbat o‘tkazish usuli. Bu usul suhbat metodining samarali shakllaridan bo‘lib, o‘quvchilarni mustaqil ishlashga odatlantirishning eng maqbul bir yo‘lidir. Bunda o‘qituvchi asarni tahlil qilish uchun oldindan o‘quvchilarga alohida savollar berib yuboradi va shu savollarga uyda matndan javob topish vazifasi beriladi. Keyingi darsda shu savol-javoblar asosida suhbat o‘tkaziladi. Berilgan savollarning shakli va mazmuni dars samarasiga bog‘liq ekanligi ma’lum. Shunga ko‘ra savollar berishda o‘qituvchi quyidagilarni e’tiborga olishi kerak:
1. Suhbat savollari maqsadni aniqlashga qaratilishi va ma’lum sistemaga ega bo‘lishi zarur.
2. Savollar konkret va ixcham bo‘lishi lozim.
3. Savollar "ha", "yo‘q", "yaxshi", "yomon" deb qisqa javob qaytariladigan bo‘lmasligi kerak (chunonchi, "O‘g‘ri" hikoyasi yuzasidan suhbat uchun "Qobil bobo xafa bo‘ldimi?"- deb savol berilsa, o‘quvchilar "ha" deb javob qaytarishlari tabiiydir. Agar "Nima uchun Qobil bobo qayg‘urdi?" - degan savol berilsa, o‘quvchilar uning boshiga tushgan kulfatlarni to‘laroq aytib berishadi).
4. Tuziladigan savollarda ta’lim-tarbiya prinsiplari ko‘zda tutilishi kerak.
5. Bundan tashqari savollar son jihatdan ham qisqa va ixcham bo‘lishi lozim. Savollar sonining ortib ketishi mashg‘ulotning zerikarli holga keltirib qo‘yadi.
Erkin suhbat usulining vazifasi ham matnni tahlil qilishdir. Bunda o‘quvchilarga alohida savollar tizimi berilmaydi. Ular faqat matnni mukammal o‘qib kelishadi. O‘qituvchi matndagi asosiy masalaga doir savollar bilan suhbatni boshlaydi. Savol-javob, muhokama, munozara asosida erkin suhbat tarzida asar tahlil qilinsa ham, o‘qituvchi oldindan belgilab kelgan reja asosida dars olib boradi.
Deduktiv usul har bir dasrda vosita sifatida qo‘llaniladi. Umumiy holatdan xususiy holatga o‘tib muhokama yuritish deduksiyadir. Muayyan nazariy ma’lumot, umumiy bir tushuncha berilgach, unga xos belgilarni u yoki bu matn asosida topib xulosa chiqarish yoki nazariy ma’lumot yoki tushunchani izohlash, isbotlash deduksiya usuli orqali keng tarqalgan.