zbekiston respublikasioliy va rta maxsus ta'lim vazirligi



Download 10,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet192/266
Sana31.12.2021
Hajmi10,34 Mb.
#249805
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   266
Bog'liq
021futbolnazariyasivauslubiyatipdf

Nazorat savollari:
1. Tayyorlov davrini mashg’ulotlariga tavsif.
2. Tayyorlov davrida nechta sikl mavjud?
3. Tayyorlov davrining vazifalari.
4. Mikrotsikl nima?
5. Tayyorlov davridagi mikrotsiklaming turlari.
6. Tayyorlov davrini umumtayyorlov bosqichining vazifalari.
7. Tayyorlov davrini maxsustayyorlov bosqichining vazifalari.
266


X ВОВ. FUTBOLCHILARNITAYYORLASH JARAYONIDA 
PEDAGOGIK NAZORAT
10.1. Futbolchilar tayyorgarligida nazorat bosqichlari
Insoniyat  faoliyatining  boshqa  sohalari  kabi  sportda  ham  sport 
tayyor-garligini  boshqarish  muammosi  birinchi  darajali  ahamiyatga 
egadir.
Boshqarish  -   bu  har  bir  sportchi  uchun  mashg’ulot  uslubiyati  va 
vositalarini  aniqlash  hamda  eng  qulay,  tartibli  o’quv-mashg’ulot 
jarayonlarini tashkil  etish demakdir.  Lekin pedagogik nazoratsiz mashq 
qilish jarayonini  unumli bosh-qarmoq mumkin emas.
Muhim  ahamiyatga  ega  blishiga  qaramay,  afsuski,  futbolchilar 
tayyorgar-ligida 
pedagogik 
nazorat 
tlaqonli 
qo’llanilmaydi. 
Achinarlisi  shundaki,  ohirgi  yillarda  futbol  sohasida  olib  borilayotgan 
ilmiy  tadqiqotlarda  pedagogik  nazorat  savollariga  katta  o’rin 
ajratilmoqda.
Murabbiy  o’z  faoliyati  davomida  quyidagi  holat  turlarini  hisobga 
olishi lozim: barqaror, joriy va tezkor.
Barqaror  holat,  nisbatan  uzoq  vaqt  -   bir  necha  oylar  davomida 
saqlanib  turadi..  Masalan:  ko’pgina  mashulot  jarayonida  orttirilgan 
sport  formasi  bu  holatga  misol  bo’la  oladi.  Barqarorlik  holatini 
tavsiflovchi 
ko’rsatkichlar, 
mashulot 
jarayonlarini 
istiqbolli 
rejalashtirish uchun asos bo’lib hizmat qilishi mumkin.
Joriy  holat  -   bu  mashulotlar  seriyasini  bajargan  sportchining 
holatidir.  Ayni shu paytda sodir bladigan qo’zg’alishlar chuqurligi  va 
tavsifi,  joriy  holatni  tavsiflaydi  va  kelgusi  mashulot  yuklamalarini 
rejalashtirish uchun asos bo’lib hizmat qiladi.
Tezkor holat -  bu bir yoki seriya mashqlami bajargan sportchi orga- 
nizmining holatidir.  Bu bir mashq yoki  bir  mashg’ulot  davomida sodir 
bo’ladigan sportchi orgaizmidagi o’zgarishlar hisoblanadi.
Bunday bo’linishning ma’nosi  shundan  iboratki,  ulaming har birini 
tahlil  qilish  uchun  o’ziga  hos  nazorat  mashqlari  zamr.  Demak, 
amaliyotda  holatlaming  uchta  turini  baholash  uchun  uchta  nazorat 
turidan foydalanish tavsiya qilinadi: bosqichli, joriy, tezkor.
Ushbu  bobda  biz  bosqichli  nazoratga  tegishli  masalalami  ko’rib 
chiqamiz.
Bosqichli  nazorat,  testlar  yordamida  amalga  oshiriladi.  Test  -   bu 
aql-idrok,  irodaviy  sifatlar,  harakat  qobilyatlari  va  shaxsning  boshqa 
tomonlarini  qay  darajada  rivojlanganligini  aniqlash  maqsadida
267


qoMlaniladigan,  me’yoriy shakldagi (so’z,  rasm yoki  biron-bir jismoniy 
mashq shaklida) vazifalardir.
Lekin  har  qanday  nazorat  mashqi  test  bo’la  olmaydi.  Har  bir 
nazorat mashqlari kamida ikki talabga javob berishi lozim:
-  birinchidan,  test  ishonchli  bo’lishi  shart.  Ishonchlilik  testlash 
natijalarining  darajasi  bilan  aniqlanadi  hamda  motor  oMchamlarida 
me’yor bo’yicha futbolchilaming natijalari bir-biriga mos kelishi lozim, 
ana shundagina test ishonchli bo’la oladi;
- ikkinchidan, testning eng muhim  xususiyat uning axborotliligidir, 
ya’ni  har  bir  aniq  test  aynan  biz  baholamoqchi  bo’lgan  sifatlami 
baholaydi.  Masalan:  agar  biz  futbolchilaming  tezkorligini  baholash 
uchun  biron  bir  testni  qllasak,  kuch  yoki  chidamkorlik  emas,  balki 
aynan tezkorlik baholanayotganiga amin bo’lishimiz kerak.
Barcha testlar ishonchlilik va axborotlilikka tekshirilishi shart. Agar 
test axborotlilik tekshiruvidan o’ta olmasa, demak bu testlash bizga hech 
qanday  aniq  axborot  bera  olmaydi,  bundan  tashqari  noto’g’ri  axborot 
olamiz.  Bunda  o’ lchanishi  kerak  bo’lgan  futbolchilar  sifatlaridan 
tashqari  barcha  istalgan  hususiyatlami  baholash  mumkin.  Masalan: 
kpincha  futbolchilaming  tezkorlik  imkoniyatlarini  100  m  masofani 
yugurib  o’tish  vaqti  bilan  baholanadi,  biroq  musobaqa  jarayonida 
o’yinchilaming harakat faoliyatlari kuzatuvi shuni ko’rsatadild, ular 8 m 
dan  30-40  m  gacha  jadal  yugurib  chiqish  va  tezlanishlami  amalga 
oshiradilar. Demak, futbolchi aynan 8,10,15,20, 30 m bo’laklami bosib 
o’tishi uchun yuqori tezlikka ega bo’lishi kerak.  100 m ga yugurib o’tish 
vaqti yinchining tezkor-chidamkorliligi haqida ma’lumot bera oladi.
Test  ishonchliligi  bajarilish  koeffitsentini  hisoblash  yordamida 
miqdoriy baholanadi.  Bunda, birinchi ustunda birinchi urinish natijalari, 
ikkinchi  ustunga esa  ikkinchi  urinish natijalari  qayd  etiladi.  Jadvalning 
keyingi  ikki  ustunida  sinaluvchining  birinchi  urinishi  (X)  va  ikkinchi 
urinishdagi  (U)  egallangan  o’mi  aniqlanadi.  Birinchi  ustunda,  birinchi 
urinishda egallangan testlar orasidagi farqlar ko’rsatilgan.  Futbolchilami 
sakrovchanligini  baholash  bo’yicha  misol  keltiramiz.  Hisoblash  ishlari 
18-jadvalda taqdim etilgan:

Download 10,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   266




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish