Ishlab chlqarilgan koeffitsientni hisoblash jadvali
№
F.I.Sh.
i
t
1 B
ir
in
ch
iu
ri
n
is
h
Ik
k
in
ch
iu
ri
n
is
h
B
ir
in
ch
i
u
ri
n
ls
h
d
a
g
i
egalla
ga
nj
oy
i
Ik
k
in
ch
i
u
ri
ri
is
h
d
a
g
i
ega
lla
ga
nj
oy
i
i
.
.
.
.
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
.
X-Y=d
d2
1.
I
64
61
9
13
4
16
2.
P
65
67
8
7
1
1
3.
S
63
63
10
11
1
1
4.
A
70
72
4
3
1
1
5.
O
69
69
5
5
0
0
6.
L
61
62
12
12
0
0
269
7.
V
67
68
6
6
0
0
8.
A
76
76
1
1
0
0
9.
R
74
75
2
2
0
0
10.
F
66
65
7
9
2
4
11.
M
60
65
12
9
3
9
12.
G
71
56
3
8
5
25
13.
Ya
59
59
14
14
0
0
14.
X
62
70
11
4
7
49
Testlash natijalaridan foydalanishning uchinchi sohasi - bu
futbolchilami biron-bir aniq o’yinda ishtirok etishi uchun tanlash.
Masalan: shaharlar, respudlika, mamlakat terma jamoalari.
Albatta, ko’rsatilgan uchta holatning har biri uchun testlaming
umuman hilma hil majmualari qo’IIanilishi mumkin. Boshlang’ich
tanlovda, muntazam mashg’ulotIar jarayonida ta’sirga juda kam
beriladigan va tug’ma sifatlar testlanadi. Bosqichli pedagogik nazorat
uchun futbolchilaming shug’ullan-ganligini baholovchi kabi, turli
dasturlar samaradorligini baholovchi testlar majmuasi qo’llaniladi.
Terma jamoaga tanlashda esa, taktik tayyorgarlik va o’yinda fikrlashni
baholovchi testlar qo’llaniladi.
Murabbiy uchun eng ahamiyatlisi: sportchi holatini to’liq tavsiflash
uchun qancha test kerak - savoliga javob topishdir. Albatta, ko’p sonli
testlardan foydalanish maqsadga muvofiq. Lekin, bu tashkiliy jihatdan
ancha qiyinchilik tug’diradi. Futbolchilaming barcha kuch sifatlarini
baholash uchun 20 ta test qIlash zarur, bitta testni o’tkazish anchagina
vaqt talab qiladi, ya’ni joy va jihozlami tayyorlash kerak. vaholanki,
bulaming hammasi 20 marta takrorlanadi. Bundan tashqari, sportchi bir
kunda barcha testlami topshira olmaydi, chunki u charchaydi va test
ohiriga kelib natijalar keskin tushib ketadi.
Bundan qochish maqsadida quyidagilar tavsiya qilinadi: testlar turli
axborotlilikka ega, masalan, agar 20 ta test barcha kuch sifatlarini
rivojlanish darajasini baholasa, bu har bir test 5% hissa bo’yicha
miqdoriy bahogaega ekanligini anglatmaydi. Ko’p qirrali statistik tahlil
uslubiyati bilan shuni aniqlash mumkinki, ayrim testlar 15-20%,
boshqalari esa 1-2% hissa bera oladi. Bu esa 20ta test ichidan yuqori
axborotli testni tanlab olish demakdir. Bundan tashqari, barcha testlar
270
o’zaro uzviy boliq bo’lib, ulaming ayrimlari har birida bir nechta
testlar byicha guruh tashkil qilib bir-biri bilan korrelyatsiyalanadi.
Bunday guruhlardan 1-2 ta testni tanlab olish lozim, chunki ular ham
aynan shunday maMumotlami beradi. Bunday yondoshuv, testlar sonini
20 tadan 5-7 gacha kamaytirish imkonini beradi. Bunda ma’lumotlami
yo’qotish xavfi juda kam bladi.
Keyingi yillarda futbol bo’yicha tadqiqotlarda, sportchining har
tomonlama tayyorgarligini nazorat qilish uchun ilmiy asoslangan
testlarga katta o’rin ajratilgan. Bu ishlaming mualliflari tezkor tahlil va
matematik statistikadan so’ng ko’p sonli nazorat me’yorlaridan
ishonchlilik va axborotlilik talablariga javob bemvchi testlami
aniqlashga muvofaq bldilar. Bu testlar amaliyotchi murabbiylar
tomonidan futbolchilar tayyorgarligida keng qo’llanilishi mumkin. 19-
jadvalda futbolchilaming tezkor-kuch sifatlarini baholash uchun testlar
keltirilgan. Bu testlar to’plamida, yugurish tezligini baholash uchun
uchta, sakrashni baholash uchun uchta, uchta to’pi tashlab berish va bitta
uzoqqa to’pga zarbalami baholash uchun testlar mavjud. Murabbiy
o’zining amaliyotida barcha testlami birdaniga qo’llashi shart emas.
Dastlab yugurish testlarini qo’llash maqsadga muvofiq: yuqori startdan
15 m ga yugurish va yurishdan 15 m ga yugurish. Nima uchun ikkala
test qo’llaniladi? Buning sababi shundaki, sportda start tezkorgi va
masofaviy tezkorlik degan tushunchalar mavjud.
Aynan bir futbolchi yaxshi start tezkorligiga ega bo’lishi va
masofaviy tezkorlik esa kuchsiz boMishi mumkin. Shuning uchun
murabbiy start kabi masofaviy tezkorlik haqida ma’lumotga ega bo’lishi
lozim. Demak, joydan yugurishda start tezkorligi, yurishdan yugurishda
esa masofaviy tezkorlik baholanadi. Yaholanki, bitta mashq barcha
uchta yugurish testini z ichiga olishi mumkin. Buning uchun,
testlanuvchi futbolchi 30 m ga yugurayotganida murab-biyning
yordamchisi ko’magida 15 m ga joydan yugurishni qayd etishi lozim.
Boshqa yordamchi yoki murabbiyning o’zi esa finish vaqtini o’lchaydi.
Bu yerda 30 m ga yugurish vaqti qayd qilinadi. 30 m ga yugurish
vaqtidan joydan 15 m bo’lakka yugurish vaqtini ayirib tashlab
masofaviy tezkorlik haqida ma’lumotga ega boMish mumkin.
271
Do'stlaringiz bilan baham: |