Ўзбекистон республикасиолий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро давлат университети

 
Туя, ҳўкиз ва қўчқор (3 вазият) 
Туя, ҳўкиз ва қўчқор йўлда бир чимдим кўкатга дуч 
келишибди. Кўчқор: “Кўкатни учга бўлиб, есак ҳеч ким 
тўймайди. Келинглар, яхшиси ҳар киши ўз тарихини сўйласин, 
кимнинг ёши улуғ бўлса, ўша ўтни есин. Мени ёшимга келадиган 
бўлсак, анчайин улуғ Исмоил пайғамбарга бориб тақалади”, – 

---

62 
дебди. Ҳўкиз бўлса: “Менинг ёшим улуғроқ. Мен туфайли қўш 
қўшиб, қўш ҳайдаган Одам Ато”, – дебди. Туя қўчқор ва ҳўкиз 
ҳикоясини тинглаб бош эгиб кўкатни узиб олиб, бир икки чайнаб 
ямлаб ютибдида: “Шартми тарихни айтиш, эсли-ҳушли одам 
жуссамга қараб ёшим сиздан кам эмаслигимни сезади”, – дебди. 
 
Сабо аҳли қиссаси (4 вазият) 
Узоқни кўрувчи кўр, сезгир кар, узун тўнли яланғоч 
ўғрилардан қандай қочганликлари баёни. Кўр: “Қўрқяпман, 
қўшин келяпти,” – дебди. Қайси қавмдан, сон-ҳисобда қанча 
эканлигини ҳам айтибди. Шунда кар: “Балли, қўшиннинг 
сўзларини эшияпман,” – дебди. Улар ҳақида сўйлаб берибди. 
Яланғоч эса: “Қўрқяпман, улар узун тўним этагини қирқмасинлар 
яна?” – дебди. 
Кар – тилак, ҳар дам қазони тинглагай, 
Ўзига келган ажални билмагай. 
Ҳирс эса, кўрдир, кўрар халқ айбини,
Ҳар қадамда битталаб сўйлар уни. 
Ўзида айбу қусурни кўрмас ул,
Ўзгадин айб изламасдан турмас ул. 
Ул яланғоч дерки, йиртилгай тўни, 
Ул яланғоч эрса, ким йиртгай уни? 
 
(5 вазият) 
““Мақолот”нинг бир нусхасида “Қачонгача бошқаларнинг 
ҳассасига суянасизлар? Ўз оёқларингиз билан юринг! Сизлар 
айтадиган ҳадису тафсиру ҳикмат ва бошқалар бир замонлар ўз 
асрида бирор мартабага ўтирган шахсларнинг сўзларидир... Агар 
(сизлар) бу замоннинг фарзандлари бўлсангиз, қани сизлар 
айтадиган сўзу асрор?” – дейди”.
1
Дарҳақиқат, “фақат ўтмишга, 
аждодлар меросига маҳлиё бўлиб юришнинг ўзи билан узоққа 
бориб бўлмайди”
2
.
(6 вазият) 
Деди пайғамбарки: хотин бегумон, 
1
Муҳаммад Истеъломий. Илоҳий ишқ куйчиси. “Маснавий”га муқаддима. – 
Теҳрон, 2001. – 88 б. – (22-бет). 
2
Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. – Т., 2011. – (50-бет). 

---

63 
Оқил эркакларга ғолиб ҳар қачон. 
Лек аёл жоҳилга мағлуб ҳар маҳал, 
Чунки эрмас, турфа ҳайвондир улар. 
Кам уларда шафқату лутфу карам, 
Шул сабаб ҳайвонлиги келгай баланд. 
Меҳру шафқат –васфи инсоний эрур, 
Қаҳри шаҳват – васфи ҳайвоний эрур. 
Партави Ҳақдир аёл, маъшуқ эмас, 
Гўё холиқдир ул, махлуқ эмас.