Ўзбекистон республикаси ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қЎмитаси самарқанд ветеринария медицинаси институти “Иқтисодиёт ва агротехнология” факултети «Чорвачиликда иқтисодий самарадорлик ва бухгалтерия ҳисоби»

1.Менежмент усуллари тўғрисида тушунча.
Ахлоқ-одобга оид ҳадис намуналари китобида «Кимки биз бирор амалга сайлаб қўйган бўлсак ва унга шу амалдан ризқу насиба етиб турган бўлса, шундан зиёда олган нарсаси хиёнатдир»¹.
Менежмент усуллари. Бошқарув фаолиятининг амалга ошириш, ___________________________
Ҳусниддин Умарзода Нурмуҳаммад. «Ахлоқ-одобга оид ҳадис намуналари». 530-ҳадис.Т.Ўзбекистон. «ФАН» нашриёти 1990.142-бет.
бажариш усуллари менежмент усулларидир. Менежмент усуллари турли хил бўлиб, дунё амалиётда иқтисодий, маъмурий-ташкилий-фармойиш ва ижтимоий-рўҳий усуллар қўлланилади.
Бозор муносабатлари шароитида бошқаришнинг иқтисодий усуллари муҳим аҳамиятга молик. Корхоналарда бошқаришнинг иқтисодий услубларидан бири бизнес-режалаштириш ҳисобланади.
Ишлаб чиқариш самарадорлик даражаси ўз-ўзини маблағ билан таъминлаш, режалаштиришни тўғри, иқтисодий асосланган ҳолда ташкил этишга боғлиқ.
Бозор иқтисодий қонунлари, ҳуқуқий ҳужжат принципларини бажарилишини ҳисобга олувчи ва бошқарув объектига ўз таъсирини ўтказа оладиган услублар тизими ташкилий-тақсимловчи усуллардир. Улар иқтисодий бошқариш усулларини тўлдиради.
Ташкилий – тақсимловчи усулларни уч гуруҳга ажратиш мумкин: ташкилий мувофиқлаштирувчи, фармойиш таъсири ва интизомий.
1)Ташкилий мувофиқлаштиручи таъсирга қўшма ишларни ташкил этиш, функцияларни-вазифаларни тақсимлаш, мажбурият, маъсулият, ваколат, тартиб ўрнатиш ва иш муносабатлари ўрнатишга мўлжалланган. Фармойиш билан таъсирнинг вазифаси бошқарув аппарати ишини аниқ, барча бошқарув бўлинма ва хизматлар ишини таъминлаш. Фармойиш усуллари буйруқ, кўрсатма, фармойиш бериш ва бошқа ҳужжатлар йўли билан амалга ошади.
2)Фармойиш орқали таъсир кўрсатиш, агар қонун ва қонунчиликка, меъёрий ҳужжатларга зид бўлмаса ҳамма учун бажариш мажбурий бўлган ҳуқуқий кучга эга. Қўл остида ишловчилар буйруқ ва фармойишларнинг ўз вақтида бажармагани учун интизомий жазога тортиладилар. Шунинг учун ташкилий мувофиқлаштирувчи, фармойиш таъсир усулларидан ташқари
3)интизомий таъсир усули қўлланилади. Бошқаришнинг интизомий – рўҳий усулида ишловчиларига руҳшунослик ва ижтимоий билимлар асосида таъсир кўрсатилади. Ижтимоий ишлаб чиқариш шароитида асосий меҳнат омиллари турли ижтимоий ҳодисалар ва улар орасидаги боғликликни кўрсатади. Руҳшунослик фан сифатида киши рўҳини ўрганади.
Умуминсоний ахлоқ этикаси ва ҳуқуқлари этика меъёрлари систэмасида ўз аксини топади ва уни бажарилиши ҳамма учун мажбурийдир. Моддий рағбатлантириш билан бир қаторда маънавий рағбатлантиришнинг турли шаклларини қўллаш яхши натижа беради. Бошқаришнинг рўҳий усуллари одамлар ўртасида соғлом муҳитни ҳосил қилади, шахснинг рўҳий хусусиятларини очади.
Якун чиқарамиз:
1.Менежмент усуллари – раҳбарнинг ишлаб чиқариш корхоналарнинг қўйилган мақсад вазифаларга эришишга раҳбарлик қилиши мувофиқлаштириш жараёни.
2. Менежментга қуйидаги услублар хос: иқтисодий, маъмурий-ташкилий-фармойиш ва ижтимоий – рўҳий.
3. Бозор хўжалик раҳбарларидан ўткир зехн, ишга ижодий ёндошишни, кези келганда корхона иши учун таваккалчилик хусусиятларини талаб этиш.
4. Буйрук – раҳбарнинг ўз қўл остидагиларга маълум ишни белгиланган вақтда бажариш талабининг ёзма ёки оғзаки кўриниши.
5. Ижтимоий – рўҳий билимлар асосини билмаган раҳбар одамларга таъсир ўтказа олмайди, қўйилган масалани ҳал этишга уларни сафарбар эта олмайди.
Талабаларга савол?