Ўзбекистон республикаси

O’quvchi: O‟n ettita. 

O’qituvchi: Nechta o‟nlik? 

O’quvchi: Bitta. 

O’qituvchi:  Buni  raqam  bilan  belgilaylik  (pastki  chap  cho‟ntakka  1  raqamini 

qo‟yadi)  17  sonida  nechta  birlik  bor?  Buni  raqam  bilan  belgilaylik.  (pastki  o‟n 

cho‟ntakka 7 raqamini qo‟yadi) 17 soni yoziladi. O‟ng tomondan birinchi yozilgan 7 

raqami nimani bildiradi?  

O’nlik 

Birlik 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

9 

O’quvchi: Ettita birlikni. 

O’qituvchi: Ikkinchi o‟rinda turgan 1 raqami nimani bildiradi?  

O’quvchi: Bitta o‟nlikni. 

Xuddi shunga o‟xshash bir necha son ko‟riladi,  so‟ngra  bolalar  o‟z  daftarlariga 

sonlarni  “o‟nliklar”  va  “birliklar”  yozuvli  jadvallarga  yozadilar  va  har  qaysi 

raqamning qiymatini tushuntiradilar. 20, 10 sonlarini yozilishi alohida o‟rgatiladi. (1, 

2) raqami sonda 1 ta, 2 ta o‟nlik birligini, 0 raqami sonda birlik yo‟qligini bildiradi. 

Sonlarni  yozish  malakasini  mustahkamlash  uchun  individual  qo‟llanmadan  ya‟ni 

jadvaldan  foydalaniladi,  bunda  og‟zaki  nomerlash  ham  takrorlanadi.  Masalan:  17 

sonini  belgilang.  Bu  sonda  nechta  o‟nlik  va  nechta  birlik  bor?  18  sonidan  keyin 

keladigan  13  sonidan  oldin  keladigan  sonni  belgilang.  15  dan  1  ta  ortiq  sonni 

yozishni  12+1,  18-1  misollarni  echish  va  javobini  yozishni  natijani  topishni 

tushuntirish o‟rgatiladi. 12+1 ni tushuntirishda quyidagicha fikr yuritiladi. 12 ga 1 ni 

qo‟shsak, 13 hosil bo‟ldi, chunki songa 1 ni qo‟shsak, sanoqda undan keyin keladigan 

son hosil bo‟ladi. O‟quvchilar sonlarni taqqoslar ekan, ular birliklardan tashkil topgan 

sonlarni  yozish  uchun  bitta  raqam  (bitta  belgi)  o‟nliklardan  yoki  o‟nlik  va  birlikdan 

iborat sonni yozish uchun esa ikkita raqam (ikkita belgi) kerak bo‟lishini ko‟radilar. 

Bir  xonali  va  ikki  xonali  son  terminlari  kiritiladi.  Bir  xonali  va  ikki  xonali  sonlarni 

farqlashga doir mashqlar bajariladi.